Gaat ras een rol spelen als Barack Obama straks tegenover John McCain staat? Obama had tot nu toe moeite de blanke arbeider achter zich te krijgen in de race om het Witte Huis.
‘Ja, ras speelt nog een rol in onze samenleving. Dat kan niemand ontkennen. Wordt ras bepalend in de verkiezingen? Nee, want ik weet zeker dat Amerikanen kijken welke kandidaat hun problemen het beste kan oplossen.’
Aldus Barack Obama onlangs op Fox TV. Al vanaf het begin van zijn campagne presenteert hij zich als een eenheidskandidaat die boven raciale scheidslijnen en maatschappelijke tegenstellingen uitstijgt.
Was een zwarte president van de Verenigde Staten altijd ondenkbaar, nu lijkt het geen utopie meer. Maar het lukte Obama tijdens de voorverkiezingen in Indiana, Ohio en Pennsylvania, niet de overwegend blanke arbeidersbevolking achter zich te krijgen. En 70 procent van de Amerikaanse kiesgerechtigden is blank. Maakt Obama in november kans tegen de Republikein John McCain?
Het Amerikaanse tijdschrift Newsweek peilde onlangs dat 19 procent van de kiezers vindt dat Amerika nog niet toe is aan een zwarte president. Het percentage kiezers dat ras van belang vindt, is relatief klein, maar als het in november een nek-aan-nekrace wordt, kan huidskleur de doorslag geven.
Mogelijk is het aantal kiezers dat niet op Obama stemt omdat hij zwart is, in werkelijkheid veel groter; mensen komen er nou eenmaal liever niet voor uit dat huidskleur een rol speelt in het stemhokje. Dit is het zogenoemde Bradley-effect, naar de zwarte burgemeester van Los Angeles die in 1982 bij de verkiezingen om het gouverneurschap van Californië in de peilingen voorlag en toch verloor.
Maar de vrees van de Democraten voor Obama’s verkiesbaarheid is misschien onterecht. Er zijn namelijk ook veel onderzoeken, cijfers en statistieken die het tegendeel beweren. Zo wijst de peiling van Newsweek ook uit dat slechts 3 procent van de blanken omdat hij zwart is niet op Obama zal stemmen.
Dat Obama de blanke kiezer niet zou aanspreken komt niet zozeer door zijn huidskleur, maar vooral omdat hij als elitair wordt beschouwd. De ‘lunch box crowd’, de Amerikaanse Jan Modaal, herkent zich niet in de kosmopolitische en intellectuele Obama en deelt niet dezelfde normen en waarden. Obama’s verspreking dat veel lager opgeleide Amerikanen verbitterd grijpen naar wapens en religie, helpt natuurlijk niet. En dan is er nog de affaire Jeremiah Wright, Obama’s radicale zwarte dominee, waarmee Obama veel blanke kiezers tegen zich in het harnas heeft gejaagd.
Obama heeft echter in voldoende lelieblanke staten gewonnen: hij begon zijn zegetocht in Iowa. De gezaghebbende opiniepeiler Pew Research Center constateerde bovendien in staten met een kleine zwarte gemeenschap, zoals Wisconsin, een ‘omgekeerd Bradley-effect’: Obama won tegen de verwachtingen in.
De vraag of Amerika klaar is voor een zwarte president, kan met ja beantwoord worden, zegt Amerikakenner Frans Verhagen. ‘Al jaren bekleden zwarten hoge bestuursfuncties.’ Zo was Tom Bradley 20 jaar burgemeester van Los Angeles, er zijn zwarte senatoren (Obama zelf) en de laatste jaren waren er twee zwarte ministers van Buitenlandse Zaken. Verhagen: ‘Blijkbaar geeft de geschiktheid van de kandidaat de doorslag.’
Dit artikel verscheen eerder in Dagblad De Pers.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten