In een week tijd leed de Zwitserse volkspartij SVP een zware nederlaag in een referendum en splitste een groep zich af. Heeft de SVP zijn langste tijd gehad?
‘Zwitsers zijn de negers van Zwitserland’, was de campagneslogan. En op de verkiezingsposters schopte een wit schaap een zwart schaap het land uit. De SVP zoekt graag de grenzen op.
De Verenigde Naties spraken van een racistische campagne, maar het heeft de partij van Christoph Blocher, ook wel de Zwitserse Le Pen of Haider genoemd, geen windeieren gelegd. Sinds de verkiezingen van 2003 is de populistische SVP de grootste partij van Zwitserland.
Maar aan de onstuitbare zegetocht lijkt een einde gekomen. De SVP leed begin deze maand een gevoelige nederlaag in zijn eigen referendum over het aanscherpen van de naturalisatieregels. Het was het stokpaardje van de partij tijdens de verkiezingen en er was intensief campagne gevoerd met posters waarop donkere handen in een bak met Zwitserse paspoorten graaiden. Het werd een echec: 64 procent stemde tegen.
Te radicaal
Als klap op de vuurpijl stapte de gematigde SVP-minister Samuel Schmid vorige week samen met een handvol parlementariërs uit de partij, omdat zij partijleider Blocher te radicaal vinden. De aanleiding was het royement van de gematigde SVP-minister Eveline Widmer-Schlumpf door de radicalen in de partij.
De scheuring in de partij leidde voor het eerst tot openlijke kritiek op Blocher. Zo vond parlementslid Peter Spuhler het tijd voor een nieuwe generatie partijleiders: ‘Blocher dreigt een ‘hypotheek’ voor de partij te worden’, zei hij.
‘Al zullen de tegenslagen de SVP nauwelijks stemmen kosten, ze knagen wel aan zijn invloed’, analyseert politicoloog Michael Hermann. ‘Het psychologische effect is groot. De SVP blijkt niet meer onoverwinnelijk. Vroeger waren de andere partijen bang voor de SVP, waardoor die nooit compromissen hoefde te sluiten. Dat is veranderd. De radicale stroming in de partij moet nu ook gaan luisteren naar de gematigde stroming, uit angst dat de gematigden opstappen.’ Meer afsplitsingen verwacht Hermann niet. Ontevreden SVP’ers schatten de kans op herverkiezing hoger als ze blijven en kunnen profiteren van de goede organisatie en gevulde partijkas.
Uitgedaagd
Blochers invloed binnen de partij is dan tanende, maar het is te vroeg om hem af te schrijven. ‘De partij heeft veel aan hem te danken, dat weten hij en zijn critici ook’, stelt politicoloog Hermann. ‘Door de kritiek voelt hij zich juist uitgedaagd om aan te blijven.’
SVP-parlementariër Jean-François Rîme relativeert de problemen. ‘Ook de grootste en sterkste partij heeft af en toe bonje. Er worden zo veel referenda gehouden dat je er soms eentje verliest. Tachtig procent van je ideeën kunnen uitvoeren, is ook winst.’
Uit de uitslag kan niet automatisch worden geconcludeerd dat de Zwitsers hun buik vol hebben van het strenge immigrantenbeleid van de SVP, waarschuwt Hermann. Een voorstel om criminele buitenlanders het land uit te zetten, krijgt wel steun. ‘De mensen zijn niet tegen buitenlanders, maar tegen criminelen. De Zwitsers zijn niet xenofoob, het hangt af van het onderwerp.’
Dit artikel verscheen eerder in Dagblad De Pers. Co-auteur Bob Hardus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten