De La Soul: ‘Hiphop is geen kindermuziek’

Dave, Mase en Pos van De La Soul Foto: Matti Hillig

De La Soul is na bijna dertig jaar uitgegroeid tot een instituut van alternatieve, avontuurlijke hiphop. Een nieuwe revolutie hoef je niet meer te verwachten van Dave, Posdnuos en Maseo, maar hun nieuwe, negende album And The Anonymous Nobody bewijst dat het trio nog niet uitgeblust is. “Elke artiest die successen uit het verleden probeert te herhalen, faalt.”

• Lees ook: A Tribe Called Quest: Reizigers in muziek

Wat een cryptische titel: And The Anonymous Nobody. Wat is de betekenis?
Maseo: “De titel slaat op een groep mensen die samenkomt om deel uit te maken van een mooi project, zonder met de eer te willen strijken. Ik bedoel de mensen die geld hebben gedoneerd via de crowdfundingsite Kickstarter. Zij hebben geld betaald en vroegen er niks voor terug, ze wilden alleen dat De La Soul een geweldige plaat zou maken en daar vertrouwen in hadden.”

Jullie hebben zelf de muziek ingespeeld voor het album, en die vervolgens gesampled. Ik kan me voorstellen dat het zelf schrijven van muziek best een uitdaging is als je gewend bent te samplen.
“Het is eigenlijk makkelijker. Als je van een plaat samplet, hoor je misschien de blazers en de drums tegelijk. Nu konden we die van elkaar scheiden.

We hebben samengewerkt met dezelfde muzikanten die we al een jaar of tien gebruiken. Ze komen uit Californië en heten de Rhythm Roots Allstars. We hielden jamsessies en dat leverde 300 uur muziek op. Het was een wisselwerking tussen ons en de band. Soms gebeurde er iets en dat gaf ons weer ideeën waarop we voortborduurden. Maar meestal ontstond het organisch. Van documentaires over The Ohio Players en Parliament-Funkadelic hebben we geleerd dat de beste muziek vaak in een mum van tijd ontstaat, terwijl ze al uren aan het jammen waren.”




Tegenwoordig is het samplen van andermans muziek onbetaalbaar geworden. Jullie werden zelf ooit door The Turtles gedaagd voor 1,7 miljoen dollar. Is het schadelijk voor hiphop dat samplen zo duur is geworden?
“Dat niet, maar het stelt je wel voor een uitdaging. Er zijn veel mensen in de hiphop die nog steeds oorspronkelijke muziek maken, die samplen en het zodanig manipuleren dat je het niet meer herkent. De zakelijke kant van het samplen heeft het creatieve proces gestimuleerd.”

The Anonymous Nobody telt veel gastoptredens. Waarom?
 “We hebben wel vaker met anderen samengewerkt, zoals Chaka Khan. Dat doen we omdat we fan van hen zijn. Vaak maken we muziek waar de stem van bepaalde mensen bij hoort. En dan hopen we dat ze willen meewerken. Onze verlanglijst was eigenlijk langer dan wie er uiteindelijk op de plaat staan. Dit zijn de mensen die we konden krijgen.”

Snoop Dogg op een De La Soul plaat. Vreemde combi?
“Helaas hebben mensen bepaalde beelden bij hiphop, en luisteren ze niet naar de muziek. Niemand vond de samenwerking van Snoop met Damon Albarn raar. Dat is ook een vreemde combi. Dat De La met Snoop samenwerkt, verwacht je niet. Maar het is een fantastisch nummer geworden. We vullen elkaar aan. Het gaat om de muziek. Als we ons eens niet zouden richten op de beelden, maar op de muziek, dan houdt de politieke retoriek rondom de muziek op over waarom mensen wel of niet mogen samenwerken. Mensen hadden verwacht dat we een plaat zouden maken met Mos Def, omdat we uit hetzelfde hout gesneden zijn. Maar waarom zouden we niet een plaat kunnen maken met Snoop Dogg? Naar mijn gevoel zijn wij ook uit hetzelfde hout gesneden. Dat stuk hout is hiphop.”



Jullie werken ook samen met David Byrne. Die zit toch wel in een heel andere hoek.
“Zoals ik al zei, we zijn fan en willen graag met ze samenwerken. Toch krijgen we minder vragen over David Byrne dan over Snoop. Vanwege de beelden die leven in de hiphop denken mensen dat De La aan de ene kant van het hiphop-spectrum zit en Snoop aan de andere kant. Mensen denken dat we met Snoop samenwerken omdat hij populair is en we zo meer platen hopen te verkopen. Terwijl het Snoops idee was om een plaat met De La Soul te maken. Hij benaderde ons een jaar geleden omdat De La Soul de enige groep was uit zijn tijd met die hij nooit een plaat had gemaakt. Hij had eerst het idee om dat samen te doen met Pharrell Williams, maar het liep anders.”

Maar David Byrne komt niet uit de hiphop.
“Damon Albarn ook niet. Het gaat om muziek maken. Ik ben een fan van David Byrne, zoals ik ook een fan ben van George Clinton. En hij is ook geen hiphopartiest.”

Je zou kunnen zeggen dat De La Soul een vergelijkbare alternatieve benadering van muziek als David Byrne.
“Dat zou kunnen. Het gaat eigenlijk alleen maar om het nummer. Recensenten en journalisten proberen er altijd iets achter te zoeken, maar zo diep is het niet. Het is gewoon een goed nummer, dat bij David Byrne paste. Toen we het maakten hoopten we dat hij ja zou zeggen. En toen hij het hoorde, had hij zoiets van yes! En hij hoopte dat hij kon leveren wat wij zochten. Dat een icoon als hij met plezier onze aanwijzingen opvolgde, was een heel bijzonder gevoel.

Ik wou dat iedereen die niet zelf muziek creëert kan zien hoe een creatief proces werkt. Wij zijn geen buitenaardse wezens. Iedereen denkt altijd dat er een of ander wetenschappelijke gedachte achter de muziek zit. Nee, het gaat er alleen maar om dat het goed voelt. We gaan blanco de studio in, met slechts de liefde en energie om muziek te maken.”

Wat is de groepsdynamiek in De La Soul? Speelt elk lid een eigen rol?
“Er is geen vast proces. Iedereen doet hetzelfde. Je weet nooit waar de ideeën vandaan komen. Iedereen kan de leider zijn, dat kan per nummer gebeuren, nooit voor een heel album. Als iemand een goed idee voor een nummer heeft, bouw je daar op voort.”



De La Soul bestaat bijna dertig jaar. Hoe houden jullie het al zo lang met elkaar uit?
 “Vriendschap en broederschap. We hebben altijd hetzelfde doel voor ogen gehad, en het is een zegen dat het na al die jaren nog hetzelfde is gebleven. Niets is voor altijd, maar ik voel me gezegend dat het al dertig jaar voortduurt. Natuurlijk maken we wel eens ruzie. Dat maakt het juist nog beter, iedereen is eerlijk. Dit is geen scène uit The Brady Bunch of The Cosby Show, dit is het echte leven. Er zijn meningsverschillen, teleurstellingen, goede tijden en slechte tijden. In die dertig jaar hebben we familieleden verloren. Pos verloor zijn vader in de begintijd, Dave verloor beide ouders een jaar of tien geleden. We zijn mensen. Hahaha! We hebben onze persoonlijke en gezamenlijke problemen. We werden een familie door alle beslommeringen samen door te maken.”

Waar ruziën jullie over?
“Dat is persoonlijk.”

Hebben jullie wel eens artistieke meningsverschillen?
“Nooit. We dagen elkaar uit om iets geweldigs te maken. Maar dat is nooit ruzie, dat is leuk. Samen optrekken met je maten en iets creëren is lol. De droom is werk geworden, en ik hou van mijn baan.”



Jullie debuutalbum Three Feet High and Rising (1989) wordt binnen en buiten de hiphop gezien als een klassieker. Hebben jullie met elk album dat jullie sindsdien hebben gemaakt het gevoel gehad dat jullie Three Feet High… moesten overtreffen?
 “Nee, ik moet muziek maken die weerspiegelt wat mijn leven op dat moment is. Ik kan dat album nooit overtreffen. Die plaat is het begin. Er hangt zo veel onschuld omheen. Het waren drie jonge jongens met een droom, die geen benul hadden van de muziekindustrie. Nu ben ik een oude rot en ik heb kinderen en kleinkinderen, dus moet ik dat nu weer gaan doen? Nee. Ik kijk niet achterom. Ik ben het zelfs een beetje vergeten.”

Is zo’n veelgeprezen debuut een vloek, een schaduw die altijd over de rest van je carrière hangt?
 “Alleen als je dat zelf toelaat. Ik weiger toe te geven aan die druk. Ik wil niet aan die verwachting voldoen. Er zullen vast mensen zijn die dat wel willen. Maar dat zijn mensen die zelf niet creëren. Dat is altijd het probleem geweest. Mensen willen altijd dat je nog eens hetzelfde maakt, of iets beters. Dat kan niet. Elke artiest die successen uit het verleden heeft geprobeerd te herhalen, heeft gefaald. Je moet het laten voor wat het is en verder gaan. Zoals Prince.”



Jullie eerste drie albums werden geproduceerd door jullie ontdekker en mentor Prince Paul (Stetsasonic). Daarna gingen jullie je eigen weg. Waarom stopte de samenwerking?
 “Het was een natuurlijk proces. Paul vond dat we na ons tweede album De La Soul Is Dead (1991) waren gegroeid en alles al zelf deden. Samenwerken met Prince Paul was een comfort zone. We produceerden zelf al vanaf het begin, maar we noemden hem de producer omdat hij en grote rol speelde in het opbouwen van ons zelfvertrouwen in de studio, en te muziek maken op een professioneel niveau. Paul wilde al opstappen tijdens ons derde album The Buhloone Mindstate (1993), maar wij hadden hem nog nodig. Toen we aan ons vierde album Stakes is High (1996) begonnen, hadden wij het gevoel dat we Paul nog steeds nodig hadden, maar hij was te druk met andere projecten, zoals The Gravediggaz.”



The Buhloone Mindstate was een artistiek succes, maar een commerciële flop. Speelde dat mee om niet meer met de eigenzinnige Paul samen te werken op het wat conventionelere Stakes is High?
“Ik weet niet waar dat idee vandaan komt. We hebben nog nooit doelbewust een commerciële plaat gemaakt, al willen we natuurlijk wel geld verdienen. Maar ik wil een plaat maken waar ik mijn ziel in leg. Toen we Stakes is High maakten, waren de stakes ook high, er stond veel op het spel. De muziekindustrie veranderde. De rapplaten die toen gemaakt werden hadden niet zo veel meer te maken met hiphop. Het ging meer om de beelden rond hiphop dan om hiphop zelf. De stakes waren high voor De La en voor hiphop.

Nee, ik heb nooit gehoord dat onze toenmalige platenmaatschappij Tommy Boy van ons af wilde. Maar na het gebrek aan succes van The Buhloone Mindstate, moest Stakes is High voor ons de doorslag geven of we nog door zouden gaan. We spraken hier recent nog over. Als we terugkijken op onze platen, was het niet zo dat we ontevreden waren over The Buhloone Mindstate. Maar we waren ons niet bewust van de verandering in de muziekindustrie en de creatieve verandering in hiphop, dat het meer om de beelden ging dan om de muziek. The Buhloone Mindstate was een geweldige plaat, maar de platenmaatschappij steunde het niet omdat het niet voldeed aan hun criteria. Stakes is High moest een afspiegeling zijn van de tijd, waar wij als groep doorheen gingen en wat we zagen gebeuren in de muziekindustrie. Omdat Stakes is High het succes had dat we verwachtten, zijn we doorgegaan. Het werd slechts een gouden plaat, maar het had de impact die we wilden. Rappers gingen naar zichzelf kijken. Het album was het begin van de carrière van Mos Def en de wedergeboorte van Common. Stakes is High bracht weer balans in hiphop. ”



Hoe staat hiphop er momenteel voor?
“Het wordt langzaam aan weer uitdagender op creatief gebied. Vanuit zakelijk oogpunt is het florerend. Artiesten behalen successen waarvan wij alleen maar kunnen dromen. De grens tussen hiphop en pop vervaagt. Het is one nation under a groove. Dat heeft zijn negatieve kanten, maar als je het positief bekijkt is het heel succesvol.

Artiesten kunnen popmuziek maken zonder veroordeeld te worden. In onze tijd was pop taboe. Iedereen verkoopt uit, het gaat erom dat je je ziel niet verkoopt. Vroeger probeerde men een artiest te manipuleren zodat hij niet succesvol zou zijn. Waarom mochten wij niet net zo veel platen verkopen als The Beatles? Elke keer als een rapper platina ging, zou hij sell-out zijn. Dat is het ergste dat je iemand die van zijn muziek wil leven kunt aandoen.

Als die plaat van Vanilla Ice nu uitkwam, zou niemand er een probleem mee hebben. Dat gezeur over echte hiphop. Dat zeiden we toch ook niet toen Paul Simon zwarte, Afrikaanse muziek maakte? Natuurlijk, Vanilla Ice heeft het over zichzelf afgeroepen omdat hij nep was. Maar Ice Ice Baby was een goede plaat. Nog steeds. Die sample van Queen is fantastisch. Maar vind ik Vanilla Ice een MC? Nee. Ghostwriters bestonden al lang voor Vanilla Ice. Grandmaster Caz was de ghostwriter van Rappers Delight. Een of andere gozer met een matje uit Los Angeles was de ghostwriter van Ice Ice Baby.

Maar over de creatieve kant van hiphop ben ik optimistisch. Hiphop krabbelt altijd weer overeind. Het genre zal altijd groeien, je krijgt in 2016 ook niet meer de R&B zoals die in de jaren zeventig klonk. Wij hebben onze tijd gehad, en er zal altijd iemand van 16 jaar zijn die  op een bepaald moment de controle heeft over de muziekindustrie. Je weet wel, die plaat waar ouders een hekel aan hebben. Van de hiphop die nu uitkomt is er veel dat ik goed vind en veel dat ik niks vind. Soms kan ik me er niet mee identificeren omdat ik 46 ben, maar dat hoeft ook niet. “



De meeste hiphopfans zijn tieners. Voel je je wel eens oud?
 “Veel hiphopfans zijn ook in de vijftig. Ik voel me zo oud als ik ben. Ik heb geen ambitie om populair te zijn bij de jeugd. Ik maak muziek voor iedereen die het goed vindt. Ik wil dat een 15-jarige net zo veel van mijn muziek geniet als van Bob Marley, Michael Jackson of Prince, en die zijn dood. Er zijn kleuters die fan van Michael Jackson zijn zonder dat ze hem ooit hebben zien optreden. Ik wil dat het stigma verdwijnt dat je tot een bepaalde leeftijd naar hiphop kunt luisteren. Hiphop is geen kindermuziek, het is gewoon muziek.”

Je eigen kinderen zijn onderhand ook volwassen. Hoe kijken zij tegen De La Soul aan?
 “Ze zijn trots op me. Voor hen is het altijd zo geweest, dus het is normaal. Maar nu ze ouder worden, zien ze het effect dat muziek heeft op andere mensen en beseffen ze wat ik beteken voor de wereld.”

Vinden ze het cool dat hun vader een beroemde rapper is?
“Nee, voor hen ben ik gewoon papa. Mijn kinderen houden meer van Busta Rhymes dan van mij, hahaha!  En toen ontmoetten ze Busta persoonlijk. En het was zo mooi om hun reactie op Busta met mij  te zien. Busta is een jaar of zes jonger, ik zie hem als mijn kleine broertje. Ze konden niet geloven dat Busta blij was om mij te zien. Voor mijn kinderen was het een openbaring.”

Dit artikel verscheen eerder in popmagazine Heaven.