Protestmuziek is dat je met de jaren '60 associeert. Tegenwoordig kenmerkt popmuziek zich overwegend door hedonisme, dat vooral niet teveel tot nadenken moet aanzetten. Een van de weinigen die nog wel zijn gedachten over het wel en wee in de wereld op muziek zet is rapper/zanger/songwriter Michael Franti. Zijn onlangs verschenen album Everyone Deserves Music behandelt de oorlog in Irak, dus tijd voor een goed gesprek over het verbeteren van de wereld, de Dixie Chicks, Michael Moore, propaganda en of met liefde de ellende opgelost kan worden.
Het verloop van Franti's carrière is al even opmerkelijk als veelzijdig. In de jaren '80 begon hij in zijn thuishaven San Francisco bij de industrial punkrock formatie The Beatnigs. Op hun titelloze album uit 1988 openden ze de aanval op wat het beste samengevat kan worden als 'Reaganism', naar de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan. Bij de Amerikaanse onderklasse was Reagan niet bepaald populair, omdat zijn beleid de armen armer en de rijken rijker zou maken.
Na The Beatnigs stort Franti zich op de hiphop, indertijd bruisend van politiek engagement. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat Franti's volgende project, The Disposable Heroes of Hiphoprisy, sterk door Public Enemy is beïnvloed. In 1992 scoort het duo (naast Franti bestaande uit percussionist Rono Tse) met Television, The Drug of the Nation (van het album Hypocrisy is the Greatest Luxury).
Maar ook de Disposable Heroes bestaat maar een album. Franti slaat een op jaren '70 funk georiënteerde richting in, en introduceert in 1994 Spearhead.
Inmiddels is de band aan haar vierde album toe. Eind mei verscheen Everyone Deserves Music, een zomers klinkende plaat, maar waarop Franti nog altijd geëngageerd is. Wel is het duidelijk dat hij zich ontwikkeld heeft van een woedende punk tot een 'love, peace & unity' predikende hippie.
Hippie
En zo treffen we Franti ook aan als we hem ontmoeten in het kantoor van zijn platenmaatschappij in Amsterdam. Op blote voeten, zittend in kleermakerszit op de bank met gitaar op schoot en een pet vol peace-buttons. Hij zit nog aan de telefoon met een andere journalist en vertelt dat hij zijn 16-jarige zoon probeert te leren dat graffiti schrijven niets bijdraagt aan de gemeenschap. En hij neemt zijn kinderen regelmatig mee naar vredesbetogingen, vertelt Franti.
Vrede is iets dat Franti bezighoudt in deze tijden waar de strijd tegen terrorisme de klok slaat en de oorlog in Irak net achter de rug is. Misschien verklaart dat wel de zonnigere en meer verzoenlijke toon van Everyone Deserves Music, in vergelijking met zijn eerdere werk. Maar dat ziet Franti anders.
"Toen ik muziek begon te maken met The Beatnigs en The Disposable Heroes, was dat hele boze, agressief klinkende muziek. Maar bij Spearhead ging het altijd om de groove. Het ging erom muziek te maken waarop mensen kunnen dansen. Op deze plaat doe ik hele krachtige, politieke uitspraken, maar ik doe het op muziek die funky is. Er zijn veel problemen in de wereld, die kunnen niet naar beneden gehaald worden door negativiteit.
"Ik wil de volledige regenboog van menselijke emoties weergeven, en niet alleen boosheid uiten. Ik wil ook plezier, verdriet, pijn, vriendschap en liefde uitdrukken."
Naïef
Franti's oplossing voor de wereldproblemen is samen te vatten in één woord: liefde. Als we maar genoeg van elkaar houden, komt het wel goed met de mensheid. Helaas zit het zo niet in elkaar. Maar Franti vindt zijn adagium niet naïef.
"Als er geen liefde is, wat dan? Als er geen compassie is voor andere mensen, wat dan? Als je niet andere mensen dient, wat dan? Liefde is het antwoord. Het is altijd het antwoord geweest."
"Als iemand een groot legerleider wil worden, bestudeert hij de grote legerleiders van de wereld. Je bewapent je met het beste legerapparaat, je traint om de oorlog uit te vechten. Hetzelfde geldt voor vrede. Als je vrede wil bereiken, bestudeer je de grote vredesleiders van de wereld. Je beoefent vrede in je leven en in je hart, en je belichaamt vrede en wordt vrede. En hoe we dat doen is door de beoefening van altruïsme. Een dienaar zijn van andere mensen. Zo vinden we geluk. En ik weet geen ander antwoord dan een liefhebbende benadering te hebben in alles dat we doen."
Volgens Franti werkt liefde als oplossing voor de wereldproblematiek niet alleen in theorie, maar ook in de praktijk. "Misschien is het in andermans leven een theorie, maar in mijn leven zie ik dat het werkt. Ik zie dat als ik mensen benader met vriendelijkheid, ze vriendelijk tegen mij zijn. Zo werken die dingen. Als we dingen alleen op internationaal niveau bekijken, dan missen we waar het om gaat. Alleen wij kunnen het binnen ons bereik controleren."
Geen wereldverbeteraar
Franti ziet zichzelf echter niet als wereldverbeteraar. "Ik ben niet geïnteresseerd in het veranderen van de wereld. Ik ben geïnteresseerd in het raken van mensen die ik ontmoet. Sommige mensen ontmoeten mij door mijn platen, en die hoop ik te raken. Maar ik weet niet of ik zes miljard mensen, elke berg of elke boom op deze planeet kan veranderen. Maar ik weet dat ik één persoon kan helpen die zich verdrietig voelt. Dan is dat prima."
Derhalve beschouwt Franti zichzelf niet als het geweten van de wereld. "Ik weet niet of één persoon het geweten van de wereld kan zijn. Maar ik weet wel dat we allemaal de pijn van de wereld kunnen voelen. Als we ons in de schoenen van een ander verplaatsen, als we een moment stilstaan, kunnen we ons verbonden voelen met de pijn, het plezier en de ervaringen van mensen in andere delen van de wereld."
Dixie Chicks
Het zal niet verbazen dat Franti een tegenstander van de oorlog in Irak is. Hoewel Franti Saddam Hussein liever kwijt dan rijk is, mogen landen geen andere soevereine landen binnenvallen, en was de aanval op Irak derhalve in Franti's ogen een 'oorlogsmisdaad' en een 'kolonialistische' daad van de Verenigde Staten.
Kritische artiesten werden voorafgaand aan de oorlog met de nek aangekeken in de VS, en kregen het verwijt dat ze anti-Amerikaans waren. Het bekendste voorbeeld is de Texaanse countryband The Dixie Chicks, die werden verguisd wegens het openlijk bekritiseren van president Bush. De groep zag haar cd-verkoop in een mum van tijd in elkaar zakken, radiostations weigerden hun muziek te draaien en hier en daar reden mensen met auto's over hun cd's heen. Maar volgens Franti is dat opgeblazen, en ging het om een uitgekiende strategie van de media en de regering om critici af te schrikken.
"Als je naar de propaganda kijkt, dan zie je mensen incidenten ensceneren en over cd's van de Dixie Chicks heen rijden. Als je naar de feiten kijkt, zie je dat de cd-verkoop van de Dixie Chicks de ene week daalde, en de volgende week meteen weer terugkwam op het oude niveau. Ze doen deze zomer een tournee, die is helemaal uitverkocht. Helemaal uitverkocht. En bij hun concerten komen mensen met steunbetuigingen voor wat ze zeiden over de oorlog, en schamen zich daar niet voor."
"Ze willen dat artiesten denken dat ze vervolgd worden. Zodat je je mond houdt. Zo doen ze dat. Net als met Michael Moore. Toen hij sprak bij de Oscaruitreiking, joelden sommige mensen hem uit. Dat waren misschien maar tien mensen, de rest van de mensen juichte. Zijn film [Bowling for Columbine] verkocht tot aan de andere kant van de wereld, beter dan elke onafhankelijke film uit Amerika ooit. En zijn boek [Stupid White Men, een anti-Bush manifest - PS], staat op nummer 1, nummer 1, al meer dan vijftig weken. Dat is een bestseller. Omdat mensen willen horen wat hij te zeggen heeft."
Propaganda
"De Amerikaanse regering heeft sinds 11 september 2001 vier miljard dollar uitgegeven aan media, propaganda. Ze hebben zelfs Hollywood bezocht en de studio's opgedragen patriottische films te maken. Als je vier miljard uitgeeft, en je maakt je zorgen over een meid van de Dixie Chicks die iets zegt, dat betekent dat je hele zaak nogal breekbaar is."
Zelf zegt Franti nauwelijks hinder te hebben ondervonden van zijn stellingname tegen de oorlog. "Het meeste was overweldigend positief. Maar zo nu en dan krijg ik wel iemand die zegt: 'ga weg uit Amerika, ga terug naar Afrika', of iets anders stoms en hatelijks. Maar dat komt voort uit angst. Als mensen bang zijn, zeggen ze dat soort stomme dingen. Ik heb nooit echte argumenten voor de oorlog gehoord. Intelligente argumenten."
Geef Franti daar maar eens ongelijk in. Maar of zijn benadering werkt, is evenzeer de vraag. Het credo 'make love, not war' bleek eind jaren '60 al vruchteloos. Niettemin verdient Franti's kruistocht sympathie.
Dit artikel verscheen eerder op Planet.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten