MCing: Freestylin’ on the block, now I chief rock

Na een bestaan van een kwart eeuw is hiphop populairder dan ooit. Nog nooit stonden zoveel rappers in de hitlijsten. Nog nooit had hun muziek echter nog zo weinig met hiphop te maken. In 1998 heeft hiphop zichzelf grotendeels uit het oog ver­loren. De hoeveelheid mensen die (nog) weet waar hiphop voor staat is klein. Een slechte ontwikkeling die een steeds grotere bedrei­ging voor de cultuur gaat vormen.

Om weerstand te bieden tegen zijn eigen ondergang zal hiphop zich van zijn puurste kant moeten laten zien. De meest logische manier om dat te doen is terugkeren naar de oorsprong. Xces wil met deze serie het oude gevoel doen herleven, aan de hand van de 4 elementen van hiphop: DJing, breakdance, graffiti en MCing. Deze maand de laatste aflevering over het jongste element: MCing.

Als men aan hiphop denkt, denkt men in de eerste plaats aan rap. De twee termen zijn lange tijd zelfs synoniem geweest, ondanks dat er wel degelijk een verschil was. Zelfs over wat dat verschil nu precies was, is onduidelijkheid geweest. Uiteindelijk moesten ‘hiphop-personificaties’ als KRS-One (een bescheiden eer die de man zichzelf aandeed) aan de pas komen om de twee exact te definiëren. Hiphop is de (sub)cultuur, rap de muzikale uiting daarvan.

Van de vier elementen is rap de jongste. Midden jaren ‘70 droeg hiphop-peetvader DJ Kool Herc droeg ritmische rijmpjes voor over de platen die hij aan elkaar draaide, om zijn presentatie wat meer aan te kleden. Andere DJ’s gebruikten zogenaamde Masters of Ceremonies, kortweg MC’s, om het publiek op te zwepen en de feeststemming te verhogen. Zo had Grandmaster Flash zijn Furious Five. Gaandeweg ontwikkelden de partykreten zich in ritmische, vloeiende en rijmende spraakwatervallen. De boodschap die de MC’s uitdroegen werd ook belangrijker. Zo ontstonden de raps. De MC’s/rappers ontwikkelden zich tot artiesten, die deelnamen in battles, de letterlijk verbale krachtmetingen.

In 1979 verscheen de eerste rap op plaat. Op een b-kantje van een single van de Fatback Band stond King Tim III, van een gelijknamige rapper. Hierop volgde Rapper’s Delight van de Sugarhill Gang (vorig jaar gecoverd door de Def Squad). Meer rappers verschenen op plaat, zoals de klassiekers The Message van Grandmaster Flash (eerste rapplaat met een boodschap) en Planet Rock van Afrika Bambaataa & The Soul Sonic Force. Ook uit hele andere genres gingen artiesten zich toeleggen op het rappen, dat inmiddels een ware rage geworden was. Zo scoorde Malcolm McLaren, bekend van de Britse punkpioniersband Sex Pistols, een hit met Buffalo Gals.

Rap groeide snel uit tot het meest prominente element van de hiphopcultuur. Midden jaren ‘80 was Run-DMC de eerste serieuze rapgroep die op MTV te zien was. Run-DMC heeft de eerste gouden plaat van rap op hun naam staan, stonden als eerste rapgroep op de cover van de Rolling Stone, en waren de eerste rapgroep die een sponsordeal tekenden (met Adidas).

In het kielzog van Run-DMC volgde een nieuwe golf rappers, bekend geworden als de new school, die braken met de old skool. Een belangrijke rol speelde het Def Jam-label van Russell Simmons (grote broer van Run), met rappers als L.L. Cool J, Public Enemy en de Beastie Boys in zijn stallen. Andere vooraanstaande artiesten uit deze tijd waren Eric B & Rakim (Paid in Full), EPMD, BDP (KRS-One),Just-Ice, Biz Markie, Big Daddy Kane, Schoolly D, Ice-T en NWA.

Met de commerciële vlucht die rap steeds meer nam, raakten de overige drie elementen steeds meer op de achtergrond. Zo ontstond de spraakverwarring van hiphop en rap, en maakte rap ook een oversteek naar andere muzieksoorten, te beginnen met (hip)house.

Vroeger was een MC dus eigenlijk hetzelfde als een rapper. Deams (Dutch Masters), volgens sommigen de eerste Nederlandse rapper die vloeiende teksten kon voordragen, maakt geen onderscheid tussen de twee.

“Binnen hiphop is er voor mij geen rapper of MC. Het is allebei hetzelfde. Vroeger heette het een MC, en later werd het rapper genoemd.”

In bredere zin, dus buiten de grenzen van wat onder de noemer hiphop geschaard kan worden, maakt Deams wel een onderscheid.

“Rappen kan op elke muzieksoort. Je hoort ook rap op R&B of rock. MCing is meer hosten. Iemand die op een houseparty het publiek oppept is ook een MC. En entertainer. Dat hangt ook weer af van het soort evenement.”

Dat brengt ons op een lastige kwestie, namelijk wat nou precies een rapper is, en wat een MC. De meningen lopen hierover nogal uiteen. Tegenwoordig lijkt er steeds meer onderscheid te worden gemaakt tussen een rapper en een MC. Een rapper wordt vaak gezien als iemand die gewoon rapt, of dat over hiphop beats is, of over andere muzieksoorten. Een MC is meer hiphop, als een exponent van de cultuur. Een MC zou meer een battler, een freestyler, en eventueel een host (op party’s) zijn.

“Ik denk dat een rapper van alles kan zijn en dat een MC meer met zijn hart bezig is. De MC beoefent meer de kunst, de hiphop druipt er vanaf.”, zegt Skate the Great (Next Chapter, Dutch Masters). Brainpower (Butter-host, rapper, MC, Bassic Groove/Update-journalist) aarzelt met het maken van een onderscheid tussen een rapper en een MC. “Dat hangt er vanaf hoe je het definieert. Volgens mij is er niet echt een verschil tussen een MC en een rapper, tenzij je met MC een host bedoelt.” Maar hij erkent wel: “Een rapper is iemand die gewoon ritmisch een rijmpje zegt over een beat. Dat kan dope of wack zijn, het kan over een hiphopbeat zijn, een funkbeat, een housebeat, een violenbeat. Een MC is meer the whole package.” Toch vindt Brainpower niet dat een MC per se een battler en/of freestyler is. “Veel MC’s vinden dat een MC zowel moet kunnen battlen als freestylen. Ik vind dat een goede MC niet perse moet kunnen battlen. Hij moet wel kunnen freestylen. Rakim bijvoorbeeld is een legende,  maar je moet hem niet tegen Canibus laten battlen, want dat kan hij niet.”

Zijn de meningen verdeeld over of er een verschil is tussen een rapper en een MC, en wat dat eventuele verschil dan is, Skate, Brainpower en Deams zijn wel eensgezind over de benodigdheden voor een goede MC. “Actuele skills hebben, in de zin van trendsetter zijn en verrassend zijn. Een goede MC moet fris zijn, hij moet je laten lachen maar je ook laten nadenken. Het is heel breed. Sommige MC’s maken je echt aan het lachen, anderen maken je bang met wat ze wel niet allemaal verkondigen. Als ik bondig moest zijn zou ik zeggen dat het van belang is dat de message overkomt. Hoe mooier de stijl en woordkeus, hoe beter de MC.”, aldus Skate.

“Een bekwame MC is iemand die goed kan rappen, charisma heeft, een goede verschijning heeft, gefocust bezig is, scherp is, analytisch is, een goede stem heeft. Dat is ook heel belangrijk, want iedereen kan wel rappen, maar niet iedereen heeft een goede stem.”

Essentieel voor een MC is zijn (podium)presentatie. Volgens Deams is juiste timing daarbij belangrijk. “Een goede MC weet de aandacht van het publiek vast te houden, en weet ook wanneer hij die aandacht niet meer heeft. Sommige MC’s gaan te lang door, waardoor ze de aandacht van het publiek verliezen. Een goede MC heeft dus voor 100% de aandacht van het publiek.”

Voor Brainpower is de al eerder genoemde KRS-One het ultieme voorbeeld van een MC. “Hij kan zowel het ghetto-publiek bereiken als lezingen doen op universiteiten om daar aan leken uit te leggen wat hiphop is.”

Waar vroeger MCing en rappen twee woorden voor hetzelfde ding waren, lijkt er tegenwoordig steeds meer een scheiding te worden gemaakt, vooral in de Amerikaanse bladen. MCing staat heden ten dage überhaupt meer in de schijnwerpers. Betekent dat er sprake is van een revival van het oude ambacht?

“Nee, het is er altijd al geweest. Er zijn altijd gasten geweest die het nooit uit het oog hebben verloren, die het nooit voor het geld hebben gedaan, en gewoon deden wat hun hart hen ingaf. Het is een manier om jezelf te uiten.”, redeneert Skate.

Aangezien Deams geen onderscheid tussen rappen en MCing maakt (in enge zin, dus binnen hiphop), is er volgens hem ook geen sprake van een revival. Ook Brainpower spreekt tegen dat er een herleving van MCing plaatsvindt. “Ik denk dat mensen continu op zoek zijn naar een kick. Nu is dat bijvoorbeeld ook weer DJing, dat heft nu veel meer aandacht dan vroeger. Terwijl de DJ’s van nu in wezen niet zoveel verschillen van een Cash Money van tien jaar geleden. Dat geldt ook voor MCing. Wat Canibus nu doet, werd in feite tien jaar geleden ook al gedaan. Ik denk ook dat het komt doordat er nu in Nederland mee independents op plaat te krijgen zijn, dat er meer nadruk op lyrics wordt gelegd. Maar ik denk ook dat er niet zozeer sprake is van een revival, maar dat er meer focus op wordt gelegd.”

Dit artikel verscheen eerder in Xces.