De DITC dynastie

`Keep it real' is een credo dat door overmatig en onrechtmatig gebruik behoorlijk aan kracht heeft moeten inboeten. Degenen die dit het hardst riepen waren vaak ook degenen die er zich het minst aan hielden. Het Newyorkse collectief Diggin' In The Cra­tes heeft echter altijd de daad bij het woord gevoegd. Dig­gin' In The Crates staat voor hiphop in de ware zin van het woord. Dit jaar willen ze hiphop gaan kapen.

Diggin' In The Crates, kortweg DITC, werd opge­richt door Dia­mond D (producer en rapper), Lord Finesse (rapper en producer) en Showbiz & AG (respectievelijk producer en rap­per). De groep draagt pas vanaf begin jaren '90 de naam Diggin' In The Crates, maar het vier­tal was al op jonge leeftijd geza­men­lijk actief op house- en blockparty's in The Bronx, New York. De naam `Dig­gin' In The Crates' (`Graven In De Kratten') slaat op hun lief­de voor oude jazz- en funk­platen.

De crew

Diamond D (die wegens een juridische kwestie met zijn uit Cali­fornië afkomstige naamgenoot officieel Diamond heet) was de eerste die een plaat uitbracht, genaamd `I'm Not Play­ing', samen met Master Rob en The Ultimate Force.

In 1989 bracht Lord Finesse (Robert Hall) zijn debuut `Funky Technician' uit, een plaat die al snel een underground klassie­ker werd. Vanaf toen begon het balletje te rol­len. Lord Fines­se: "Iedereen dacht: `Finesse komt uit de projects (sociale woningbouw, PS), we wonen allemaal in dezelfde buurt, dat kun­nen wij ook."

`Funky Technician' was tot stand gekomen met medewer­king van Diamond D (Joe Kirk­land), Showbiz (Rodney Lemay) en dj Premier (van Gang Starr). AG (Andre Barnes) rapte ook mee, en zodoende zijn hij en Show­biz een duo gewor­den, dat in 1992 de inmiddels klassieke EP `Party Groove' en daarna de eveneens klassieke elpee `Runa­way Slave' uitbracht.

Terwijl Diamond D rond 1992 met zijn eerste solopro­ject `Stun­ts, Blunts & Hip­hop' bezig was, ontdek­te hij de eveneens uit The Bronx afkom­stige Puertoricaanse rapper Fat Joe (Joe Carta­gena). Rond die tijd ontdekte Lord Finesse de rapper Big L (L. Cole­man) en de producer Buckwild (Anthony Best). Op een tournee leerde Buck­wild de rapper OC (Omar Cred­le) kennen. OC kwam oor­spronkelijk uit de stallen van Organi­zed Konfu­sion, en was al te horen op hun single `Fudge Pudge' uit 1991.

Het nieuwste lid van DITC is, als men de geruchten mag geloven (het is dus niet officieel), Big Punisher. Punis­her werd ont­dekt door Fat Joe, en deed al een gastoptreden op Fat Joe's laatste plaa­t. Hij is tevens lid van Fat Joe's crew, Terror Squad (tezamen met Shorty Pros­pect, Cuban Link en Triple Sies).

Punisher heeft een contract met Loud Records, waar hij de sin­gle "I'm not a Player" uitbracht.

Het jaar van DITC

1998 Moet het jaar van DITC worden. Big L: "We gaan onze plaat­sen reserveren. Op de stoelen staat `DITC', het is onze plek."

-"Just get the fuck outta there!", vult OC hem aan.

Klare taal dus. Nu horen we het de DITC-leden al jaren zeggen (volgens Big L staat er al sinds eind jaren '80 een gezamenlijk project op het programma), maar dit jaar lijken de plannen eindelijk vaste vor­men aan te nemen.

Allereerst komt het groepsalbum eraan. Vorig jaar bracht DITC al twee singles in eigen beheer uit (`Day One' en `In­ternation­ally Known/The Ene­my' op DITC Records). Voor het hele album hebben ze een con­tract met het label PayDay gete­kend.

Wat mogen we dit jaar nog meer van DITC verwachten? `Moeders mooiste' Fat Joe (alias Joey Crack) zal dit voorjaar na een afwezigheid van bijna drie jaar weer te­rugkeren. Voor dit album is Fat Joe van label ges­witched. Voor­heen zat Fat Joe op Rela­tivi­ty Records, waar hij zijn twee albums `Represent' (1993) en `Jea­lous One's Envy' (1995) uit­bracht. `Joe Cartagena', zoals zijn derde plaat gaat heten, zal waar­schijnlijk uitkomen op Atlan­tic Records. De eerste single van de nieuwe elpee, `Find Out', kwam ook al uit op Atlantic. De produktie van `Joe Carta­gena' wordt ge­daan door Buckwild, Ras­had Smith, Sugar Bear en the Hitmen. Raekwon (Wu-Tang Clan), Prodigy (Mobb Deep), Norie­ga (Capone-N-Norie­ga), Big Punisher, Nas en zelfs Bone Thugs-N-Harmony zul­len vo­caal hun steentje bijdra­gen.

Lord Finesse werkt momenteel ook aan zijn nieuwste plaat. `The Underworld Operator' moet Fines­se's vierde album gaan heten. De produk­tie wordt gedaan door Lord Finesse zelf, alsme­de Showbiz, Buck­wild, Diamond D, dj Pre­mier en Easy Mo Bee. "Ik denk niet dat het zo kleurrijk als `The Awakening' (zijn vorige album, red.) gaat klinken, met alle smoo­th stuff erop. Je hebt nog wel drie of vier nummers die anders klinken, maar de rest is strai­ght Finesse type stuf­f", zei Lord Finesse al eerder in Xces. De plaat zou eerst vorig jaar okto­ber, en later januari dit jaar gedropt worden, maar het schijnt dat Lord Finesse enige ge­schillen met zijn label Penal­ty Re­cords heeft.

Ook Diamond D lijkt overhoop te liggen met zijn platen­label Mercury Re­cords, aangezien het gerucht circu­leert dat hij zelfs door Mercury gedropt is. Wat daarvan waar is, is tot dusver niet bekend. Op Mercury verscheen vorig jaar Diamond D's tweede solo-album `Love, Hatred & Infidelity'.

Big L bereidt zich inmiddels voor op een opvolger voor zijn debuut `Lifestylez ov da Rich & Dangerous' uit 1995, dat op zijn eigen label Flamboyant Records zal verschijnen. Veel is er nog niet over bekend, maar in een interview met dit blad liet Big L weten dat het album anders dan zijn debuut wordt. "Ik ben nu niet kwaad, ik heb iets te bewijzen."

Ook Showbiz & AG schijnen met een nieuw pro­ject aan de slag te zijn.

OC (alias Mush), die vorig jaar zijn tweede plaat (`Jewelz') uitbracht, is al bezig met een nieuw project. De opnames voor `Love, Hell or Right', zoals de voorlopige titel luidt, moesten in januari beginnen.

De leden van Diggin' In The Crates zijn ook buiten DITC ac­tief. Diamond D produ­ceert voor de tweede elpee (`The End') van de West­coast-rapper Ras Kass. OC zal ook op de plaat te horen zijn. OC en Ras Kass hebben ook de koppen bijelkaar gestoken voor de Open Mic/Rawkus verzamelaar `Lyricist Lounge Volume I'. Voorts doet OC doet een nummer (`Your Life') op de sound­track van de film `Soul in the Hole'. De soundtrack zal ver­schijnen op Loud Records.

Lord Finesse rondde enkele maanden geleden een samenwerking af met een Zweedse rapper genaamd Steven Simmons. Op de plaat rijmen Big L en Marquee (een vrouwelijke emcee, die ook al op Lord Fines­se's `The Awakening' te horen was) mee. Ook hier hebben DITC dus hun visitekaartje achtergelaten.

Buckwild produceerde recentelijk met Diamond D voor `Afro Jazz­', en ook de `Tru Criminals' elpee bevat beats van Buck­wild, alsmede Lord Finesse. Buckwild en OC drukten de DITC-stem­pel op twee nummers op de `Street Smartz' verzamelaar, op de nummers `Problemz' en `Metal Thangz' om precies te zijn. Ook Organized Konfusions Pharaohe Monch is hierop te horen.

DITC's betekenis voor hiphop

Diggin' In The Crates heeft een grotere invloed in de hiphop dan het op het eerste gezicht lijkt. DITC ver­vult een be­lang­rijke rol achter de schermen, door het pro­duceren of het doen van remixes voor een groot scala aan meer en minder beken­de arties­ten. Lord Finesse heeft bij­voorbeeld beats gemaakt voor The Notorious B.I.G., en Dia­mond D produceerde voor The Fugees.

De back to basics geest die een paar jaar terug speelde is deels terug te voeren op Diggin' In The Crates. Men heeft tot op het heden het gevoel dat hiphop te ver van de kern verwij­derd is geraakt. Er ontstond een herwaardering voor de funda­men­ten van hiphop, dat zich uitte in een revival van de old skool. De battle rhymes, met het zogenaamde braggin' and boas­tin' (opscheppen), keer­den terug in de tek­sten.

De teksten van de DITC-leden, en vooral Lord Finesse, hebben altijd gespeend gestaan van dit soort b-boy machismo. In een tijd waarin tallo­ze rappers zich gedwongen voelden ofwel op de kennis- ofwel de gangstertrein te springen, is dat tamelijk non-con­ventioneel. Geleidelijk aan werd dat door anderen opge­pikt.

Het belang van Diggin' In The Crates moet vooral in de pijlers van de hiphop gezocht worden. DITC mag dan wel weinig mainstre­am suc­ces heb­ben, de formatie geniet wel veel respect in de under­ground, de basis en kern van alle muziek. De populaire hiphop die in de hit­lijsten zegeviert, hiphop à la Puff Daddy bijvoor­beeld, steunt op de underground. De underground bestaat uit trendlei­ders, het is de bron van nieuwe ontwikkelingen, en het bepaalt de richting. Juist bij hip­hop is dit het ge­val, omdat hiphop bij uitstek muziek van de straat is. En de straat, dat is waar DITC zich ophoudt.

Daarom, en wegens de constante kwaliteit van hun produkten, kan een groep als DITC altijd zeker zijn van een vaste plek in het snel groeiende hiphop spectrum. Met hun creatie­ve input nemen ze hiphop steeds een stapje verder. Afgezien daar­van bestaat er een weliswaar kleine maar wel consis­tente doel­groep die hun platen wel koopt.

Door deze lowkey benadering is DITC nooit tot de mainstream doorgebroken, en heeft de groep zelfs te kam­pen met tame­lijk slechte verkoopcij­fers. Ze maken hiphop volgens de wetten van de straa­t, het recept waarmee hiphop in haar puurste vorm be­reid wordt.

Om in de mainstream te slagen moet de muziek aan bepaalde onge­schre­ven wetten voldoen. De muziek moet bijvoor­beeld van haar scher­pe rand­jes ontdaan zijn. Het moet een ge­luid hebben dat voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk is. Vaak betekent dit dat de artiest concessies moet doen. De leden van DITC staan er niet bepaald om bekend zich aan te passen aan die onge­schreven wetten voor commercieel succes.

Diggin' In The Crates staat nu al bijna tien jaar garant voor onver­valste hiphop met veel street appeal. Het is verfrissend om te horen dat er nog steeds mensen zijn die bij de kern blij­ven, die de essentie van hiphop weer­geven. Dat laatste is dezer dagen helaas een schaarstegoed gewor­den. DITC toont niet alleen dat ze ruggengraat hebben, maar dat ze ook de ruggengraat van de hiphop zijn.

Discografie

Voor degene die alvast een voorproefje wil hebben van wat DITC tot nu toe heeft gedaan, is er genoeg voor handen. Diamond D dropte eind vorig jaar zijn lang verwachte album `Love, Hatred & Infideli­ty' op Mercury Records. Zijn eerste album, `Stunts, Blun­ts & Hiphop', is inmid­dels opnieuw door Chemistry Records uit­gebracht. Op de re-release staan echter niet alle nummers. Dia­mond heeft ook tal­rijke produkties voor andere artiesten op zijn naam staan, waaronder namen als Fu­gees, Alkaholiks, Phar­cyde, Ras Kass (Dia­mond gaat ook voor Ras Kass' nieuwe album produceren), Ra­kim, KRS-One en Sadat X.

Ook Buckwild heeft als producer zijn sporen verdiend. Behalve produkties voor DITC, kan hij ook namen als Mic Geronimo, Orga­nized Konfusion, Artifacts, AZ, Kool G Rap en The Notorious B.I.G. op zijn curriculum vitae zetten.

Vorig jaar werd `Runaway Slave', de debuutelpee uit 1992 van Showbiz & AG opnieuw uitgebracht (helaas staan niet alle num­mers erop). Hun EP `Par­ty Groove' (1992), die aan `Runaway Sla­ve' vooraf ging, is ook opnieuw uitgegeven in eigen beheer (Sho­wbiz Productions). `Goodfellas' (1995), het laatste album van Show & AG, ligt nog steeds in de winkels.

OC bracht vorig jaar op Payday Records `Jewelz', de opvolger van zijn debuut `Word...Life' uit. Volgens OC is hij op `Jewe­lz' ouder, wijzer en daarmee milder geworden: "De tek­sten zijn wat meer getemperd. `Word...­Life' was een persoonlijk album, dit album is meer business, het heeft een groter be­reik. Het is iets voor ieder­een, makkelijk luisterbaar. Niet té makkelijk luisterbaar, maar gewoon makke­lijk luisterbaar. Niet zoals `Word...Life', waar de rhymes mensen verwarden, zodat ze moes­ten terugspoelen en op­nieuw moesten luisteren."

Met `Word...Life' (1994) had OC de pech dat zijn toenmalige label Wild Pitch fail­liet ging. "Wild Pitch went out of busi­ness, word up!" zei OC sma­lend tegen Xces. `Word...Life' is al­leen nog met heel veel geluk te vin­den.

Lord Finesse's carrière ging ook niet van een leien dakje. Zijn debuut `Funky Technician' uit 1989 (op Wild Pitch) had, ondanks grote populariteit in de underground, teleur­stellende verkoop­cijfers. Volgens Finesse zelf is `Funky Technician' wel zijn best verkochte plaat: "Dat niveau heb ik nog niet be­reikt."

Een betere deal met het grotere label Giant, plus steun van Ice-T en lidmaatschap van het Rhyme Syn­dicate leken goede prik­kels voor Finesse's car­rière. Zijn twee­de album `Return of the Funky Man' (1991) haalde echter ook niet de beoog­de verkoopcij­fers.

In 1995 keerde Lord Finesse terug met `The Awake­ning' op het label Penalty Records, dat, in tegen­stelling tot Finesse's eerste twee albums, een wat toegan­kelij­ker geluid had. `Funky Technician' is op­nieuw uitge­bracht, en `The Awakening' is nog steeds in de win­kels ver­krijgbaar. Of `Return of the Funky Man' opnieuw uitge­bracht zal worden, is niet bekend. Wel is er een verzamelaar (`From the Crates to the Vaults') met niet eerder uitge­brachte nummers en remixes uit die tijd verschenen. Behal­ve als rapper is Lord Finesse ook als produ­cer actief. Uiter­aard pro­duceert hij voor zichzelf en DITC, maar namen als The Noto­rious BIG, Sadat X, Capone-N-No­riega mogen niet onver­meld blijven.

Lord Finesse: Praise the Lord

Met Lord Finesse voor Fat Beats in Amsterdam, september 1997. (Foto: Ruben Le Noble)

De meeste rappers raken in de vergetelheid als ze in ruim acht jaar slechts drie albums afleveren. Lord Finesse weet echter de aandacht vast te houden, en bewijst dat underground zijn niet hetzelfde is als onder de zoden liggen. Onlangs zegende de rap lord onze hoofdstad met een bezoek.

Lord Finesse heeft het druk gehad de laatste tijd. Hij heeft de DITC verzamelaar net afgerond, evenals OC's nieuwe album. Mo­menteel werkt hij aan zijn eigen album, genaamd Operation Un­derworld, dat rond februari/maart volgend jaar moet uitko­men. Voorts heeft hij samengewerkt met de Zweedse rapper Steven Simmons, op wiens plaat bijdragen van DITC-leden Big L en Mar­quee te horen zullen zijn. Daarnaast heeft hij voor verschil­lende mensen remixes gedaan, onder andere voor het Newyorkse duo Capone-N-Noriega. En nu dus een paar optredens in Duitsland en Neder­land.

Lord Finesse is niet iemand die meeloopt met modegrillen in hiphop, en dat is waarschijnlijk ook de reden waarom zijn popu­lariteit door de jaren heen op een constant peil is gebleven. Het materialisme dat hiphop anno nu beheerst is niet aan Fines­se besteed.

"Het is een stelletje copycatters. Ik vind niet dat het origi­naliteit heeft. Ik vind dat de flavor aan hiphop ontbreekt. Vroeger had je De La Soul, Public Enemy, Rakim, Kane, G Rap, Native Tongues, Q-Tip, Latifah... Er waren zoveel verschillende stijlen. Nu is het net alsof je een ijssalon binnenwandelt waar ze maar een paar smaken hebben. Onze verantwoordelijkheid als hiphop artiesten is om origineel te zijn, hiphop meer flavor te geven, en van de norm af te wijken."

Finesse blijft wel optimistisch. Hij is ervan overtuigd dat het allemaal overgaat, en dat binnen afzienbare tijd de echte hip­hop weer zal domineren.

"Hiphop roteert, gaat in cirkels. Op dit moment leven we in een wereld van commerciële R&B met 1980 beats en rhymes eroverheen. Tegen de tijd dat ik met mijn nieuwe plaat uitkom zijn we weer terug in de hiphop, want ik vind het DITC album hiphop, het OC album is hiphop, Organized Konfusion is hiphop, Diamond is hiphop, alle acts van DITC zijn hiphop. Begin '98 zijn we weer terug in de hiphop."

Volgens Finesse zal de underground op het creatieve vlak toon­aangevend blijven, als reactie op de commer­ciële muziek dat het gezicht van hiphop de laatste jaren be­paalt. Het gaat voorname­lijk om de under­ground artiesten die echt underground willen blijven. Volgens Fines­se zijn er name­lijk genoeg underground artiesten die lie­ver een groot publiek willen trekken, en zo een hoop geld ver­dienen. Met geld willen verdienen heeft Fines­se op zich niet zo'n moei­te.

"Ik wil ook geld verdienen, maar tegelijkertijd wil ik niet pop zijn. Ik laat underground artiesten zien dat je geld kan ver­dienen, zonder pop of commercieel te zijn. Zonder gouden of platina platen. Mensen zien de juwelen en diamanten die ik draag, en denken dat ik in de uitverkoop ga. Maar dat wil ik niet, ik wil alleen comfortabel leven. Ik bedoel, als je under­ground album twaalf miljoen exemplaren ver­koopt, moet je dan het geld weggeven omdat je underground wil blijven ofzo? Nee, je wilt comfor­tabel leven!

"Het gaat erom dat je je hustle, je handel hebt. Een goede hustle kan zijn dat je mixtapes verkoopt, eten verkoopt, kauw­gom verkoopt. Zolang je er geld mee verdient is het een hust­le. Daar gaat het om. Waar het niet om gaat, is je ziel aan de hustle verkopen."

Finesse kan er daarom niet echt wakker van liggen dat hardcore rappers een groter publiek proberen aan te spreken, zoals bij­voorbeeld Nas.

"Ik denk dat dat de richting is waarvoor Nas heeft gekozen. Ik zal zijn hustle niet de grond in boren, want hij is nu wel dubbel-platina. Maar ik, als ik nooit goud of platina zal gaan, dan kan ik daarmee leven. Sommige rappers kunnen daar niet mee leven. Sommigen veranderen hun stijl, anderen veranderen hun hele muziek, anderen gaan over commercieel spul rappen. Als ik nooit goud of platina ga, kan ik daarmee leven, zolang ik maar goed te eten heb en geld verdien.

"Ik denk niet dat er iets mis is met nieuwe dingen proberen. Ik heb verschillende dingen op mijn album. Ik heb een Chinese beat, die is phat en ik rap erop. Ik ben bereid nieuwe dingen te doen, maar dat betekent nog niet dat ik mijn publiek in de steek laat, of dat ik ophoud met de fly shit te zeggen die ik altijd zeg.

"It's in a soul manner. Het is op een manier dat als je hoort, dat het goed voelt, dat het goed klinkt. Niet van: `oh, hij wil platina halen, moet je hem over die commerciële troep horen janken'".

Finesse's laatste album, The Awakening, is inderdaad een stuk toegankelijker voor een breder publiek, maar blijft toch duide­lijk binnen de randvoorwaarden van hiphop. Finesse lijkt zich even aangevallen te voelen als ik hem hiernaar vraag, maar erkent het wel.

"Ik hou van muziek, allerlei soorten muziek. Als ik niet met hiphop bezig ben, dan luister ik naar Brian McKnight, Will Downing, Roy Ayers, ik luister naar muziek. Soms gaat de muziek in dezelfde richting als waar ik heen ga, omdat ik van die muzieksoort hou. Ik vind dat als je hiphop maakt, dat je moet doen wat je van binnen voelt. Je kan niet doen wat iedereen al doet. Je kan niet zeggen van: `hardcore is in, ik moet hardcore maken'. Ik moet doen wat ik leuk vind om te doen. Als ik een album maak, en het is iets wat ik wou doen, en het verkoopt maar tien exemplaren, dan is het tenminste iets wat ik wou doen. Het is erger als je iemand volgt, in de hoop dat je goud of platina gaat, en dan niet goud of platina gaat, en je iets hebt gedaan wat je niet wou doen. Dan heb je er geen excuus voor. You're selling yourself out, omdat je iets dacht te kun­nen doen om geld te verdienen. Wat ik doe doe ik omdat ik het leuk vind om te doen. Als dat goed betaalt, dan betaalt het goed, als dat niet zo is, dan niet, that's me."

The Awakening verkocht aanzienlijk beter dan zijn voorganger Return of the Funky Man, maar kan niet aan Finesse's debuut Funky Technician tippen. Finesse's nieuwe project zal wel rau­wer klinken dan The Awakening.

"Je hebt de hereniging tussen mij en Premier, Easy Mo Bee doet enkele nummers, je hebt DITC. Ik denk niet dat het zo kleurrijk als The Awakening gaat klinken, met alle smooth stuff erop. Je hebt nog wel drie of vier nummers die anders klinken, maar de rest is straight Finesse type stuff."

Een overbelicht aspect van hiphop is ongetwijfeld het east-west­coast conflict en de dood van 2Pac en Biggie Smalls. Toch is het interessant de mening van een hiphop icon als Lord Fi­nesse hierover te horen.

"Ik kende ze allebei, dus ik zie het niet als een oost-west ding. Ik zie het als een ruzie tussen twee individuen. En ik kende ze allebei, ging met beiden om, dus toen ze onenigheid kregen, was dat best schokkend voor mij. Maar ik ging toen niet zeggen van: `fuck westcoast'. Ik ken en respecteer een hoop mensen van de westcoast. Zij representen wat zij willen repre­senten, en ik represent wat ik wil representen. Dat maakt geen verschil voor onze vriendschap."

Finesse gelooft dan ook niet dat 2Pac en Biggie Smalls de

vlee­swordingen van het east-westcoast conflict zijn geworden.

"Ik denk dat het gewoon opgeblazen is. Volgens mij gaat het die­per dan wat je ziet, niet zoals de media het afschilderen. Voor mij waren het gewoon twee ondernemers lockin' down the industry. Je had Suge, je had Puff. Je had twee ondernemers die een geweldig voorbeeld gaven aan mensen die ondernemer willen worden. Suge ging van niets naar een imperium van 125 miljoen. Je had Puff, die begon als interne A&R manager, en gewoon zijn eigen weg ging en voor zichzelf is begonnen. Twee extreem onge­looflijke voorbeelden van hoe Black people geld kunnen verdie­nen. Zij kregen onenigheid, en de media blaast het op. Volgens mij zit het zo in elkaar, en was het geen east-westcoast ding. Het is iets wat de media, en misschien wel de regering, uit de hand wou zien lopen, zodat ze niet meer als voorbeeld voor toekomstige ondernemers konden dienen."

Lord Finesse is een man waarop de hiphop heads kunnen vertrou­wen. Waar veel rappers zich gedwongen zien aan de trends in hiphop mee te doen, blijft Finesse zijn eigen weg gaan. Hij slaagt erin zijn muziek een toegankelijk tintje te geven, maar het toch als pure hiphop te laten klinken. Lord Fi­nesse is true and livin'.