dinsdag 20 april 2010

In memoriam: Guru (1961-2010)

Met het heengaan van Guru heeft hiphop een van zijn belangrijkste stemmen en drijvende krachten verloren.

Keith Elam (1961) – alias Guru, dat staat voor Gifted Unlimited Rhymes Universal - groeit op in Boston, maar zijn ambities als rapper zijn te groot voor de stad en hij verhuist midden jaren tachtig naar Brooklyn, New York om het te gaan maken. Via via komt hij in contact met DJ Premier, met wie hij Gang Starr opricht (de naam heeft overigens niets te maken met gangsta rap). Omdat Premier in Texas studeert, wordt de muziek eerst door de telefoon gemaakt.

Gang Starrs debuut No More Mr. Nice Guy (1989) is een wisselvallig album. Maar het nummer Jazz Thing is wel een van de eerste fusies van hiphop met jazz. Doordat het nummer terechtkomt op de soundtrack van de film Mo’ Better Blues van Spike Lee, valt Gang Starr op. Guru en Premier wonen zelfs enige tijd in bij jazzsaxofonist Branford Marsalis, die later zelf succes boekt met het crossoverproject Buckshot LeFonque.
Gang Starr wordt gezien als grondleggers van de jazzrap, een etiket dat Guru en Premier altijd van de hand hebben gewezen. Ja ze houden van jazz, maar ze maken pure hiphop. Hoewel hun muziek inderdaad een jazzy feel heeft, gebruiken ze weinig samples van jazzplaten en putten ze vooral uit funk.

Nieuwe standaard
De Gang Starr-albums Step in the Arena (1991) en Daily Operation (1992) zijn bij het uitkomen al meteen hiphopklassiekers. Gang Starr is een klasse apart. Guru’s monotone flow klinkt totaal anders dan andere rappers in die tijd, al slaat hij soms door in matheid. Guru profileert zich bovendien als een uitmuntende en intelligente tekstschrijver die even makkelijk slimme battle raps schrijft als maatschappijkritische teksten. Tegelijk zetten Premiers steeds geavanceerdere en experimentelere producties een hele nieuwe standaard voor hiphop.

Terwijl Gang Starr staat voor pure hiphop, leeft Guru zijn liefde voor jazz uit in het crossoverproject Jazzmatazz. Op de inmiddels vierdelige serie werkte hij samen met o.a. Roy Ayers, Ramsey Lewis, Chaka Khan en Jamiroquai. Het is een van de succesvolste, want minst geforceerde fusies van hiphop met jazz.
Premier is inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste producers van de hiphop. Daarmee is Gang Starr voor hem en Guru steeds meer een side project. Midden jaren ’90 steken de geruchten de kop op dat Gang Starr niet meer is. 

Alcoholprobleem
Guru ontwikkelt een alcoholprobleem. De rapper, die zich in zijn teksten vaak commentaar leverde op geweld, komt zelf in aanraking met de politie. In 1997 wordt hij op het vliegveld van Los Angeles gepakt met een vuurwapen. Die had hij meegesmokkeld als vriendendienst. Ook wordt hij gearresteerd als hij buiten een club een vrouw slaat met een bierfles. Zijn troubles vormen het thema van het gedesillusioneerde Gang Starr album Moment of Truth (1998), dat wordt gezien als de comeback van het duo.

Maar Gang Starrs output blijft onregelmatig en na The Ownerz (2003) gaat het duo uit elkaar zonder daar veel woorden aan vuil te maken. Maar dat de kwestie gevoelig ligt, ondervindt Heaven als we in 2007 in een interview Guru vragen naar de breuk. Hij wil er niet over praten en zijn nieuwe partner Superproducer Solar maakt een hoop heibel over de schijnbare faux pas van uw verslaggever.

Bizar conflict
Op 1 maart komt plots het bericht dat Guru in coma in het ziekenhuis ligt na een hartaanval. Vervolgens ontstaat er een bizar conflict tussen enerzijds Solar, die zich opwerpt als een soort testamentair executeur van Guru, en anderzijds Guru’s familie. Op filmpjes op YouTube beklaagt Guru’s neefje zich namens de familie dat Solar hen niet bij Guru laat. Solar zou ook verzwegen hebben dat Guru al eerder in het ziekenhuis had gelegen. Volgens Solar heeft Guru nadrukkelijk aan hem laten weten dat hij zijn familie – Premier incluis – niet wil zien.

Op 19 april overlijdt Guru op 48-jarige leeftijd (dus niet 43). Dan pas blijkt dat hij al een ruim een jaar aan beenmergkanker leed. In een omstreden verklaring over Guru’s overlijden schrijft Solar, die beweert Guru te citeren, dat zijn nalatenschap volledig naar een liefdadigheidsinstelling gaat die door Guru en Solar opgericht is. Guru’s zoontje zal door Solar, die Guru als zijn nieuwe familie ziet, opgevoed worden. Premier wordt verboden de naam Gang Starr te gebruiken, terwijl Guru Solar de hemel in prijst. Guru’s familie twijfelt aan de echtheid van de verklaring, omdat de rapper nooit meer uit zijn coma zou zijn ontwaakt en bovendien hebben zij nog nooit van Guru's liefdadigheidsinstelling gehoord. Solar werpt tegen dat Guru de verklaring eerder schreef voor als het geval dat hij daar later niet meer toe in staat zou zijn.

Intussen doen steeds vreemdere geruchten de ronde. Guru en Solar zouden een homoseksuele relatie hebben gehad. Solar zou Guru mishandeld hebben. Solar ontkent alles.

Matennaaiers
De tijd zal leren of Solar een slaatje probeert te slaan uit Guru's dood, zoals boze tongen beweren. De ironie wil dat Guru meerdere nummers schreef over matennaaiers.
"I knew this chump see, he tried to play me / He was my right-hand man, but he betrayed me" (Execution of a Chump)
"I'd never thought that you would crab me, undermine me, and backstab me / But I can see clearly now the rain is gone, the pain is gone / But what you did is still wrong / There was a few times I needed your support / But you tried to play me like an indoor sport / Like racketball, tennis, fool, whatever / All I know is that you intended to be clever / But nevertheless cleverness can't impress / 'Cause now you've been exposed like a person undressed" (Take It Personal)


1 opmerking:

  1. Hey Peter, mooi stuk... Ik las net dit interview over Guru en die idioot Solar (behoorlijk uitgebreid stuk):
    http://www.hiphopdx.com/index/interviews/id.1535/title.tasha-denham-just-to-get-a-rep

    Beetje moeilijk in te schatten in hoeverre alles 100% waar is, maar toch zeker een interessant verhaal...

    Goede groet,

    Miguel

    BeantwoordenVerwijderen