40 jaar hiphop: 40 rapplaten die je gehoord moet hebben

Flyer van de allereerste hiphop party.

Precies 40 jaar geleden gaf DJ Kool Herc een feestje in de gemeenschapsruimte van zijn woonkazerne op 1520 Sedgwick Avenue in de Bronx. Hij mixte de best dansbare fragmenten van soul- en funkplaten aan elkaar.  Die avond op 11 augustus 1973 was het begin van hiphop. 40 rapplaten die je gehoord moet hebben op een rij.

1. Public Enemy – It Takes a Nation of Millions to Hold Us Back (1988)

Deze auditieve kernexplosie was de big bang voor de politieke rap. De hoogwaardige, complexe productie zette een nieuwe standaard. Hiphop was volwassen geworden. It Takes a Nation is misschien wel de belangrijkste hiphop-plaat ooit. Vaak naar de troon gestoken, maar er nooit van verstoten.

2. Run-DMC – Raising Hell (1986)

Dankzij de combinatie van rap en rock vestigde Run-DMC hiphop voorgoed bij het blanke publiek.

3. Beastie Boys – Paul’s Boutique (1989)

Velen vinden hiphop amuzikaal, maar voor de Beastie Boys bood de veelzijdigheid – hiphop absorbeert immers alle genres -  juist maximale vrijheid.

4. Grandmaster Flash – The Message (1982)

Het refrein “Don’t push me ‘cause I’m close to the edge” van het titelnummer  staat in het collectieve geheugen gegrift en is nog steeds een krachtig document over de ontberingen van het getto.

5. De La Soul – 3 Feet High and Rising (1989)

Er blijkt in hiphop een parallel universum te zijn waar de machocultuur niet bestaat, bewezen De La Soul op hun uiterst creatieve en melodieuze debuut waarop eigenzinnigheid, intelligentie en vooral lol zegevieren.

6. Company Flow – Funcrusher Plus (1997)

De avant-garde komt eind jaren ’90 tot wasdom en Company Flow-frontman El-P is het brein achter de experimentele stroming. Zijn label Def Jux is een broedplaats voor progressieve, vervreemdende hiphop van Aesop Rock en Cannibal Ox.

7. Dr. Octagon (1996)

Leider Kool Keith van de Ultramagnetic MC’s (aanrader: Critical Beatdown) was altijd onconventioneel, maar als zijn alter ego Dr. Octagon rekt hij de grenzen van hiphop  lichtjaren op met wonderschone beats, experimentele raps en freaky teksten.

8. Nas – Illmatic (1994)

Als een van de technisch en tekstueel meest begaafde rappers de handen ineenslaat met de beste hiphop-producers (DJ Premier, Large Professor en Q-Tip), dan moet daar wel een meesterwerk uit komen. Illmatic was dan ook een instant classic die twee decennia later nog geen spat gedateerd is.

9. NWA – Straight Outta Compton (1988)

Startschot met een machinegeweer voor de gangsta rap met anthems als het titelnummer, Fuck Tha Police en Gangsta Gangsta. De FBI schrok zich kapot en stuurde de groep een brief om hun ongenoegen te uiten. De amper meerderjarige Ice Cube schreef het leeuwendeel van de teksten, die zin voor zin klassiek zijn.

10. Jeru The Damaja – The Sun Rises in the East (1994)

De ontwikkeling van DJ Premier tot de meest progressieve producer van de hiphop komt tot wasdom op dit minimalistische maar experimentele album, die met Jeru’s intelligente teksten een recept voor een klassieker vormen.

11. Gang Starr – Step in the Arena (1991)

Vaak geëtiketteerd als jazzrap, maar dit is hiphop in haar puurste vorm. Muzikaal in zijn minimalisme.

12. A Tribe Called Quest – Midnight Marauders (1993)

Razend knap hoe Tribe zo muzikaal kan klinken zonder ook maar een instrument te spelen.

13. Dr. Dre – The Chronic (1992)

Dre vindt de lome G-funk uit en legt daarmee de blauwdruk voor de Westcoast sound. En introduceert Snoop Dogg, een van de beste en grootste rappers aller tijden.

14. The Roots – Phrenology (2003)

The Roots spelen hiphop met instrumenten, zonder aan hiphop in te boeten. De band heeft Rahzel in haar midden, een verbluffende human beatbox die kan scratchen met zijn mond zonder dat er een plaat of draaitafel aan te pas komt.

15. The Notorious B.I.G. – Ready to Die (1994)

Biggie Smalls’ kroniek over zijn voormalige leven in de misdaad is een literair hoogstandje, geholpen door een smaakvolle productie van o.a. Easy Mo Bee.

16. Boogie Down Productions – Ghetto Music: The Blueprint of Hiphop (1989)

KRS-One zag zichzelf als de personificatie van hiphop en eigenlijk had hij nog gelijk ook. Jarenlang hoefde je alleen maar naar hem te kijken om te weten wat de richting van hiphop werd. Een van de grondleggers van de politieke hiphop met anthems als You Must Learn en Why Is That (een briljante stoomcursus Bijbelleer in 4 minuten), maar bovenal een technisch hoogbegaafde MC.

17. N.E.R.D.  – Fly or Die (2004)

De beste songwriters van de hiphop. Compacte, efficiënte en effectieve popsongs met een rockrandje.

18. L.L. Cool J – Walking with a Panther (1989)

Verguisd werd hij toen L.L. Cool J deze plaat uitbracht in 1989. Zijn nieuwe image als aalgladde player in maatpak en teksten over champagne en zijden kleding waren voor de hiphop fans wel erg ver van hun bed. Maar L.L. was zijn tijd ver vooruit: in het bling-tijdperk blijkt dit album visionair. En er staan plenty vlijmscherpe battle tracks op, waarop Mr. Smith in topvorm is.

19. Big Daddy Kane – Long Live the Kane (1988)

Met zijn vlijmscherpe techniek was Big Daddy Kane een voorbeeld voor velen.

20. Ice-T – O.G. Original Gangster (1991)

Het dichtst dat gangsta rap ooit in de buurt kwam van een roman. O.G. voelt als een conceptalbum vol bloedstollende misdaadverhalen. Ice-T is misschien geen virtuoze rapper, maar hij heeft stijl en persoonlijkheid als geen ander.

21. Ice Cube – AmeriKKKa’s Most Wanted (1990)

Ontworsteld aan NWA, belde Ice Cube aan bij The Bomb Squad, de huisproducers van Public Enemy. De mitrailleurrapper koppelt gangsta rap aan de militante politiek van Public Enemy en dat klinkt als een staat van beleg.

22. Geto Boys – Geto Boys (1990)

Pioniers van de dirty south voeren gangsta rap over alle grenzen van het betamelijke, waarbij zelfs necrofilie niet wordt geschuwd. Gezien de psychiatrische achtergrond van de groepsleden griezelig realistisch.

23. Big L – The Big Picture (2000)

Veelbelovend talent wiens bloei in de knop werd gebroken toen hij in 1999 om onverklaarbare (en onopgeloste) reden werd vermoord.

24. Schoolly D – Schoolly D (1986)

Met zijn verwijzingen naar cocaïne, dealers en bendes was Schoolly D een voorloper van de gangsta rap.

25. Eric B. & Rakim – Paid in Full (1987)

Naar eigen zeggen las hij zijn complexe rijmpatronen op van zijn blocnote. Rakims invloed op generaties rappers is onmetelijk.

26. Kool G Rap – Live and Let Die (1992)

Kool G Rap combineert filmische misdaadverhalen met een virtuoze raptechniek, zoals op het meesterwerk On The Run over een drugsrunner die geld van de maffia steelt en op de vlucht slaat, op de hielen gezeten door hitmen.

27. Kanye West – Yeezus (2013)

Superster Kanye West is een getalenteerde en visionaire producer die zichzelf ondanks zijn sterrenstatus voortdurend blijft uitdagen en ontwikkelen en opmerkelijk genoeg progressieve producties weet om te zetten in popsucces.

28. Main Source – Breaking Atoms (1991)

Large Professor, een van de beste producers die hiphop rijk is, rapt zelf over zijn smaakvolle producties. Honkbal is een briljant gevonden metafoor voor politiegeweld (Just a Friendly Game of Baseball) en Looking at the Front Door is een levendig verteld requiem van een liefdesrelatie. Tevens het debuut van Nas.

29. EPMD – Unfinished Business (1989)

In een tijd van snelle beats en raps zetten Erick Sermon en Parrish Smith de versnelling gerust een paar tandjes lager met hun kenmerkende slow flow. De beats rollen als een BMW en de raps zijn sloom, maar strak en koel als een cabrio.

30. The Pharcyde – Bizarre Ride II The Pharcyde (1993)

In een tijd dat hiphop verhardde en gangsta rap regeerde, kwamen uit nota bene het Mekka van de gangsta rap, Los Angeles, vier rappers die de fun terugbrachten. Bizarre Ride is precies dat: een uiterst muzikale, onbegrensde prettig gestoorde achtbaanrit. Alles kan als het maar leuk is.

31. Wu-Tang Clan – Enter The Wu-Tang: 36 Chambers

De Wu-Tang Clan was een leger getalenteerde rappers geleid door de zeer creatieve producer Rza  dat in 1992 een soort staatsgreep in de hiphop pleegde. De duurzame invloed van dit rauwe maar sferische debuut valt niet te onderschatten.

32. Outkast – Speakerboxxx/The Love Below (2003)

Twee van de meest creatieve en progressieve geesten – en technisch fabuleuze rappers - van de hiphop bundelden twee soloplaten. Speakerboxxx bevat gestroomlijnde, sophisticated hiphop van Big Boi, terwijl Andre 3000 met zijn conceptplaat over liefde alle  muzikale kanten op gaat. Zo veelzijdig kan hiphop dus zijn.

33. Snoop Dogg – Paid Tha Cost to be da Bo$$ (2002)

Door gebrek aan focus en wisselvallige albums maakte Snoop Dogg nooit helemaal zijn supertalent waar, maar op Paid Tha Cost viel alles op zijn plaats en bewijst Snoop dat hij een klasse apart is.

34. Too $hort – Short Dog’s in the House (1990)

Een van de godfathers van de Westcoast rap legde met zijn synth-driven beats de blauwdruk voor de G-funk die later dominant werd.

35. Pete Rock & CL Smooth – Mecca and the Soul Brother (1992)

Een van de meest soulvolle duo’s die hiphop rijk was. Pete Rock is een van hiphops topproducers en zijn warme gloedvolle sound combineerde perfect met de zachtaardige  stem en intelligente teksten van rapper CL Smooth.

36. Criolo – Nó Na Orelha (2012)

Crossovers zijn meestal oppervlakkige en nieuwerwetse misbaksels, gemaakt met vooruitstrevende pretentie door mensen die misschien wel het ene genre begrijpen maar het andere niet. Nó Na Orelha van de Braziliaanse rapper Criolo is de uitzondering die de regel bevestigt. Het album is een naadloze en organische fusie van de strakheid van hiphop met de muzikale poëzie van bossa nova. Een wonderschoon juweeltje.

37. J Dilla – Donuts (2006)

Een van hiphops topproducers knutselde dit geheel instrumentale album in elkaar in zijn ziekenhuisbed (hij overleed daags na de release). De meeste samples zijn bekend, maar als je ze hoort besef je pas hoe knap Dilla ze naar zijn hand zette. Donuts verscheen daags voor zijn dood in 2006.

38. Lord Finesse – Funky Technician (1989)

Rapper, producer en oprichter van het geliefde collectief Diggin’ in the Crates (DITC) dat staat voor kwaliteitshiphop, is een grootmeester in heerlijke punchlines als “I’m bad like Michael Jackson, only thing is, I’m fucking though”.

39. Brand Nubian – One for All (1990)

Met Grand Puba en Sadat X had Brand Nubian twee van de meest unieke stemmen van de hiphop in één groep. Typisch voor die tijd staat One for All vol sociaal commentaar en islamitische denkbeelden, maar is nooit zwaar op de hand.

40. Organized Konfusion – Stress: The Extinction Agenda (1994)

Pharaohe Monch is een van de meest virtuoze rappers die ooit een microfoon vastpakte, maar helaas is dat aan het grote publiek voorbij gegaan, want daarvoor was de muziek van Organized Konfusion iets te ingewikkeld. Een van Pharaohes huzarenstukjes is Stray Bullet, waarop hij zich verplaatst in een kogel die de loop van een pistool verlaat en zich uiteindelijk in een onschuldig meisje boort.

Voetnoot: Dit is geen ranglijst, de volgorde is willekeurig. Noch is deze lijst compleet.

Dit artikel verscheen eerder in popmagazine Heaven.