Vrijdag kreeg de Israëlische filosoof Avishai Margalit in Den Haag de Spinoza-lens uitgereikt. De prijs, een initiatief van de Groene Amsterdammer, het Spinozahuis en Filosofie Magazine, is bestemd voor een filosoof of sociaal wetenschapper die in zijn werk nieuw licht werpt op etnische grondslagen van de samenleving en van internationale verhoudingen. News Planet sprak met Margalit over zijn boek The Decent Society, de situatie in het Midden-Oosten en de strijd tegen het terrorisme. Een interview met videofragmenten. De jury kent Margalit de Spinoza-lens toe omdat hij zijn analyse van 'het soms explosieve karakter' van de samenleving door 'geïnstitutionaliseerde vernedering' scherp en filosofisch heeft onderbouwd. "In zijn oeuvre maar ook in zijn privé-activiteiten toont hij zich een genuanceerd pacifist", aldus de jury.
Avishai Margalit is een van de grondleggers van de Vrede-Nu beweging in Israël, een progressieve en pacifistische Israëlische groep die de dialoog met de Palestijnen voorstaat. Margalit is tevens hoogleraar filosofie aan de Hebrew University in Jeruzalem, en medewerker van de New York Review of Books.
The Decent Society
In zijn boek The Decent Society (1996) gebruikt Margalit de begrippen respect en vernedering om sociale en politieke problemen te analyseren. Margalit spreekt niet alleen van een rechtvaardige samenleving, maar van een fatsoenlijke. Dit houdt in dat sociale instituties individuen niet vernederen, en burgers onderling evenmin.
Daarbij speelt de zogenaamde negatieve politiek een rol. Politiek wordt gedreven door ontevredenheid over bepaalde aspecten van de maatschappij. Margalit ontkent dat de definitie van fatsoenlijkheid persoonlijk en subjectief is. Over wat rechtvaardig is kan namelijk oneindig gediscussieerd worden, maar iedereen is het met elkaar eens over wat onfatsoenlijk is. Margalit verklaart zijn theorieën uit The Decent Society nader.
Midden-Oosten
Het laatste jaar bevindt de vrede in het Midden-Oosten zich in een neerwaartse spiraal. Sinds het begin van de tweede intifada lijken zelfmoordaanslagen door Palestijnse activisten aan de orde van de dag te zijn. Israël is begonnen met een oorlog tegen de Palestijnse terreurgroepen. Margalit, een van de grondleggers van de Vrede-Nu Beweging, een progressieve groepering die een dialoog met de Palestijnen voorstaat, is tegen de uitschakeling van Arafat. Margalit weet niet of het gebruik van geweld om de terreur te bestrijden wel of geen juiste oplossing is..
Volgens Margalit is het onduidelijk wat voor invloed de uitschakeling van Arafat zal hebben op de situatie.
Fragment 1:
Fragment 2:
Israël begon de vergeldingsacties tegen de Palestijnse Autoriteit en Yasser Arafat omdat deze onvoldoende zouden optreden tegen de militante activisten. Margalit meent ook dat Arafat meer moet doen om de zelfmoordacties te bestrijden. Maar volgens Margalit is Arafats controle over de Palestijnen vrijwel weggevallen. De populariteit van Hamas overtreft die van Arafat en acties tegen Hamas zouden Arafats positie ondermijnen.
Margalit is kritisch over de tweede intifada. Door het toenemende geweld en de zelfmoordaanslagen hebben de Palestijnen hun krediet bij Israël en de internationale gemeenschap verspeeld. De terreuracties hebben een contraproductief effect, en brengen het doel waarvoor ze worden uitgevoerd alleen maar verder weg.
Maar Margalit is kritisch over Sharons voorwaarde over een periode van 48 uur van absolute rust voordat de vredesonderhandelingen kunnen beginnen. Want wat is de definitie van absolute rust? Bovendien geeft het de militante groepen, die tegen een akkoord zijn, een vetorecht.
De compromisloze opstelling van Sharon lijkt het conflict alleen maar verder te doen oplaaien. Maar Margalit betwijfelt of een meer toeschietelijke regering het geweld kan bezweren.
Het Israëlische volk wil wraak op de Palestijnen voor de zelfmoordaanslagen. De Israëliërs staan derhalve achter de harde lijn van premier Sharon.
De Vrede-Nu beweging, die de dialoog met de Palestijnen zoekt, geniet in deze tijd weinig steun van de Israëliërs.
Israël en de Palestijnen claimen op basis van de geschiedenis allebei dat zij recht hebben op het land waarin zij wonen. Maar zo eenvoudig en zwart-wit ligt het volgens Margalit niet. Niet noodzakelijkerwijs is Israël de kwade bezetter en de Palestijnen de zielige onderdrukten. Beide partijen zijn even slecht als goed. Volgens Margalit houden Israël en de Palestijnen zich te veel vast aan het verleden.
De oplossing voor het probleem is de stichting van een onafhankelijke staat. Maar dit werkt alleen als de landteruggave eerlijk verloopt. Vooralsnog lijkt een Palestijnse staat ver weg.
Strijd tegen het terrorisme
Niettemin is de filosoof gekant tegen een uitbreiding van de oorlog naar landen als Irak.
Margalit heeft een opmerkelijke visie op de aanslagen op het World Trade Center en het Pentagon op 11 september. Het zou geen aanval op de Verenigde Staten zijn, maar een revolutie binnen de islamitische wereld om een orthodoxe versie van de godsdienst te vestigen. De aanslagen van 11 september waren propaganda voor de revolutie.
De Amerikaanse president Bush ondertekende recentelijk een wet die het mogelijk maakt om Osama bin Laden, als hij levend wordt gepakt, in een militair tribunaal te berechten. De beklaagden hebben in dit tribunaal minder rechten dan in een normale rechtbank. Margalit staat afkeurend tegenover de militaire tribunalen, en pleit voor berechting in een internationale rechtbank.
Dit artikel verscheen eerder op Planet.nl. Video: Emile Urban.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten