In mei 1980 stelde de Cubaanse leider Fidel Castro de Mariel haven open, zodat gevangenen en politieke dissidenten ongehinderd naar de Verenigde Staten konden vluchten. "Ze willen zich niet aanpassen aan de Revolutie. We willen ze niet. We hebben ze niet nodig", sprak Castro. Dit feit ging de geschiedenis in als de Mariel Boatlift. 125 Duizend Cubanen landden per boot in de Amerikaanse staat Florida.
"The world is yours"
Zo ook Tony Montana (Al Pacino) en zijn maat Manny Rivera (Steven Bauer). Tony gelooft heilig in de Amerikaanse Droom. Hij is naar de VS gekomen om slapend rijk te worden. "The world is yours", is zijn motto. Niets zal Tony tegenhouden zijn droom te verwezenlijken.
Aanvankelijk belanden Tony en Manny in een vluchtelingenkamp onder de snelweg (ironisch genaamd Freedomtown). Ze kunnen een verblijfsvergunning krijgen als ze voor een bekende van Manny een voormalig lid van Castro's regime vermoorden. Die is ook in Freedomtown terechtgekomen, nadat Castro hem begon te wantrouwen. De toch al criminele en communistenhater Tony vindt de opdracht geen enkel probleem; "You tell your guys in Miami, it'd be a pleasure. I kill communists for fun, but for a green card, I'm gonna carve him up real nice." Aldus geschiedt. Tijdens rellen in het kamp steekt Tony de man dood, en korte tijd later zijn Tony en Manny vrij om te gaan en staan waar ze willen in het Beloofde Land ("This town is like one great big pussy, just waitin' to get fucked.").
Via een hondenbaantje als bordenwassers in een snackkraam en een dramatisch fout gelopen drugsdeal, waarbij Tony en Manny's vriend Angel met een motorzaag aan stukken wordt gesneden maar Tony het geld en de cocaïne weet te redden, komen ze terecht bij cokebaron Frank Lopez (Robert Loggia) in Miami. De samenwerking wordt een succes, en Tony en Manny klimmen snel omhoog op de ladder van Franks bende.
Maar niet zonder problemen. Tony en Frank liggen elkaar niet. Tony's eigengereide optreden is Frank een doorn in het oog. Als Tony dan ook nog Franks vrouw Elvira (Michelle Pfeiffer) probeert te versieren, organiseert Frank een moordaanslag op Tony en zet hij de narcoticabrigade op zijn spoor. Beide pogingen mislukken, en in plaats daarvan laat Tony Frank vermoorden. Tony neemt zijn imperium en vrouw over.
"Time has come, we gotta expand"
In een mum van tijd groeit Tony uit tot een van de grootste cocaïnehandelaren van het land. Maar het succes heeft een keerzijde. Tony verslindt enorme hoeveelheden coke en wordt paranoïde. Zijn huwelijk met Elvira loopt op de klippen, een moordaanslag in opdracht van de Boliviaanse cokeproducent Alexander Sosa (Paul Shenar) mislukt (in plaats daarvan vermoordt Tony Sosa's assistent), en hij vermoordt Manny omdat hij met Tony's zusje Gina (Mary Elizabeth Mastrantonio) is getrouwd (Tony heeft incestueuze gevoelens voor haar). Tony's einde is even explosief als zijn leven ("I'm Tony Montana! You fuck with me, you're fucking with the best!").
"I didn't come off no banana boat. I'm a political refugee." Vandaag de dag wordt Scarface erkend als een van de beste mafiafilms. Maar bij het verschijnen van de film in 1983 waren de kritieken allerminst mals. Scarface zou inhoudsloos zijn, en overmatig gewelddadig (vooral de beruchte kettingzaagscène en de grote finale). Bovendien zou Scarface de Cubaanse gemeenschap in een kwaad daglicht stellen ("All we read about in the papers today are animals like you and the killings. It's Cubans like you who are giving a bad name to our people. People who come here to work hard and make an honest living for themselves."). Om deze reden werd de productie al verplaatst van Miami naar Los Angeles. Het tegendeel is echter waar. Scarface schildert Cubanen niet af als criminelen. De misdaden die Tony en zijn medewerkers plegen hadden net zo goed door andere etnische groepen gepleegd kunnen worden. "A haza is a pig that don't fly straight" Scarface is al zeker geen inhoudsloze film. Het is zelfs Brian DePalma's meest politieke film (niet zo verwonderlijk, als je bedenkt dat Oliver Stone het script schreef). Scarface is kritiek op de Amerikaanse Droom, die aanzet tot inhaligheid, hebzucht en decadentie ("You know what capitalism is? Getting fucked."). De film schetst dan ook een treffend beeld van de jaren '80, die werden gekenschetst door een grenzeloos hedonisme en materialisme ("Is this it? Is this what it's all about, Manny? Eating, drinking, fucking, sucking, snorting? Then what? Tell me, then what?"). De ultra 80s soundtrack van Giorgio Moroder zet dit nog extra dik aan. Scarface is meer een klassiek koningsdrama (denk aan Lodewijk XIV) dan een platte misdaadfilm. Verder levert Scarface kritiek op de Amerikaanse instituties. Het land dat werd gesticht door immigranten (De Nieuwe Wereld), zet asielzoekers gevangen in mensonterende kampen. En de politie is corrupt en verrot. Daar komt bij dat Oliver Stone Scarface schreef toen hij afkickte van zijn eigen cokeverslaving. Scarface was dus ook een vorm van therapie. Overigens ging Stone voor het script undercover in de onderwereld van Miami, en moest dat bijna met zijn leven bekopen. Maar wat Scarface alleen al tot een meesterwerk maakt, zijn de topacteurs die menselijke personages vertolken. Steven Bauer speelt Tony's playboyachtige partner Manny, die voortdurend achter de vrouwen aan zit. Robert Loggia is de machtige, maar softe drugsbaron Frank Lopez, die behalve zijn criminele praktijken ook een jeugdhonkbalteam (de Lopezers) coacht. "Make way for the bad guy" De show wordt natuurlijk gestolen door Al Pacino als Tony Montana. Pacino ging tegen zijn eigen method acting doctrine in door Tony neer te zetten als een tamelijk cartoonesk, over-the-top karakter van bijna mythische proporties. Achteraf zei Pacino dat de rol van Tony de beste van zijn leven was. Tony's personage kenmerkt zich door een bizarre ambivalentie. Hij is door en door slecht, maar toch wekt hij op de een of andere manier sympathie. Misschien komt dat door de humor die Pacino in zijn spel legt, of wellicht door het feit dat Tony een zwak heeft voor kinderen (hij moordt om te voorkomen dat kinderen worden vermoord), of zijn rechtgeaarde arbeidsethos ("I never fucked anybody over in my life who didn't have it comin', you got that? All I have in this world is my balls and my word, and I don't break 'em for no-one."). "Now you're talking to me baby! That I like! Keep it coming!" Scarface groeide uit tot een klassieker vanwege de fantastische dialogen. Gevoelige mensen zullen misschien vallen over het veelvuldige gebruik van het woord 'fuck' (206 keer, lange tijd een record), maar moeten erkennen dat de dialogen tot de beste uit de cinema behoren. Dat komt ook door het typische accent waarmee Pacino spreekt. De dialogen zorgden er tevens voor dat Scarface de meest gesamplede film aller tijden werd. Luister maar eens naar platen van de gangsta rap groep Geto Boys, waarvan een van de leden zich zelfs Scarface noemt. Dit artikel verscheen eerder op Planet.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten