Maurice de Hond: Ik ben in een John Grisham-boek beland

2006 was misschien niet het beste jaar van het leven van Maurice de Hond. Zijn pogingen de onschuld van de veroordeelde Deventer-moordverdachte Ernst Louwes te bewijzen strandden, en er was kritiek op zijn opiniepeilingen in de verkiezingscampagne. Planet blikt met De Hond terug op het afgelopen jaar.

Hoe kijkt u op het jaar terug? 
“Het was enerverend, om een combinatie van redenen. Ten eerste de ontwikkelingen in de politiek; de val van het kabinet en de verkiezingen. En ten tweede omdat ik in een ‘real-life Grisham’ terecht ben gekomen. Het is net The Innocent Man. Het Openbaar Ministerie probeert op allerlei manieren de rechtsstaat te verkrachten. Het OM heeft sinds 1999 de ene na de andere blunder gemaakt, en heeft in 2006 geprobeerd de fouten onder het tapijt te schuiven. En dat ongestraft, de verantwoordelijke politiek doet niks.De media gaan erin mee. Ik heb het laatste half jaar feiten boven tafel gekregen waarover nooit iets wordt gepubliceerd. Dan komt het OM in juni met een rapport dat alles in orde is, en dat wordt zo in de media opgeschreven. De Volkskrant schreef in een commentaar dat De Hond ernaast zat. Ik had nooit gedacht dat zoiets kon in het nette Nederland.”

Maar u zei dat er een mes in het graf van de weduwe Wittenberg lag. Na opening van het graf lag die er niet. Dan had u het toch mis?
“Zoals je de vraag stelt is het precies wat media ervan hebben gemaakt. In augustus ben ik benaderd door de beheerder van het graf, die al jaren doodsbang is voor de klusjesman en doodsbang is om naar de politie te gaan. Hij zei tegen mij: A: De weduwe zei een paar dagen vóór de moord dat ze bang is voor de klusjesman omdat ze met hem over het testament moet praten. B: De klusjesman heeft de dag na de moord tegen hem gezegd dat de weduwe vermoord was, terwijl ze nog niet eens gevonden was. Dus hij heeft daderkennis. C. De beheerder heeft dat in 1999 aan de politie verteld, maar die wilden dat niet horen. D. De beheerder heeft de klusjesman met een etui bij het graf gezien, en zonder etui toen hij wegging. Dus hij zou zich kunnen voorstellen dat die in het graf is gegooid. Ik heb een Duits bedrijf een onderzoek naar het graf laten instellen, en die constateerden dat er een metalen voorwerp, mogelijk een mes, in lag. Toen heb ik via de rechter afgedwongen dat het graf werd geopend, toen bleek dat er een metalen voorwerp in lag, maar geen mes. De essentie is dat de politie in 1999 weigerde iets te doen met de verklaring van de beheerder van het graf. Heb je daar iets over gelezen in de media? De media nemen even in een uurtje de zaak door en denken het dan te weten. De media schrijven: De Hond zei dat er een mes in het graf lag en dat is niet zo. Nee, dat heb ik niet zo gezegd.”

De klusjesman heeft u aangeklaagd wegens smaad. Wat vindt u daarvan?
“Dat zien we wel. Hij liegt. Hij had een alibi dat hij op de avond van de moord de hele avond thuis was. Dat is niet waar, dat is op te maken uit zijn telefoongegevens. Toen veranderde hij zijn verhaal en verklaarde dat hij op de soos was. En het OM zegt: prima. Maar als hij dat meteen had gezegd, hadden we dat kunnen controleren. Hij liegt. Ik heb wel 20 leugens van hem.”

Dus u gaat in 2007 gewoon door met de strijd?
“Absoluut.”

Is uw bemoeienis met de Deventer moordzaak niet een beetje een egotrip?
“Als je het een egotrip vindt, vind ik dat prima. Ik win er niets bij. Ik wil me wél inzetten voor de rechtsstaat, terwijl de journalisten achterover leunen. Je kunt je beter eens in de zaak verdiepen in plaats van me dit soort vragen te stellen. De media vinden het blijkbaar belangrijker om me even een kwartiertje te interviewen en dan de volgende te bellen, dan om het dossier te bestuderen. Het is de taak van de journalist om dit soort zaken aan de kaak te stellen? Je hebt het in een uurtje gelezen en je gelooft je ogen niet.”

Wat maakt u deskundig in moordonderzoek?
“Het interessante van deze zaak is dat de deskundigheid komt van burgers die zich verdiepen in deze zaak, en via internet de feiten analyseren. Terwijl de zogenaamde professionals er een puinhoop van maken. Net als met de Schiedammer Parkmoord, als je het Posthumus-rapport leest, dat is gewoon een slapstick. Nu blijkt weer dat de mensen die zichzelf professionals noemen amateurs zijn, en de gewone mensen deskundigen. Het is net Wikipedia, die wordt door gewone mensen gemaakt, en blijkt veel beter te zijn dan de oude encyclopedie die door zogenaamde professionals werd gemaakt.”

Over naar de verkiezingen. Diverse media hadden elke week een peiling. Toch week de uitslag af. Hoe verklaart u dat? 
“Er was geen groot verschil. Alle grote trends uit de uitslag zaten erin. Dat de SP fors ging winnen heb ik goed gehad. Er was een marge van 14 zetels verschil, maar dat is iedere keer.”

Wat vindt u ervan dat de media die in de campagne uw peilingen afnamen, na de verkiezingen opeens kritiek hadden? 
“Tja… De volgende keer wordt het precies hetzelfde. Het ging tien keer zo, de elfde keer gaat het precies zo.”

De media maakten intensief gebruik van opiniepeilingen. Elke week was er een nieuwe peiling. Is dat een goede zaak? 
“Een heel goede zaak. De politici bespelen het volk, en in de peilingen kun je goed zien hoe de mensen erop reageren.”

Beïnvloeden peilingen het stemgedrag? 
“Het valt wel mee. Je kunt ook zeggen: we doen in de maand voor de verkiezingen helemaal niks, we brengen geen krant uit, we houden geen debatten, en dan kijken we wat de mensen stemmen. De invloed is beperkt, aan de andere kant denk ik: so what?”

Dit artikel verscheen eerder op Planet.nl.

Marvin Gaye - Hear, My Dear: De ultieme scheidingplaat

Een plaat maken over je echtscheiding om je ex af te betalen. Dat kan niet veel soeps zijn, vonden de critici van Marvin Gaye’s Here, My Dear (1978). Hadden zij het even mis.

Lees ook:

• Marvin Gaye waaide uit in Oostende
• Marvin Gaye: anatomie van een val

Marvin Gaye en Anna Gordy ontmoetten elkaar in 1960, toen Marvin met zijn muzikale partner en mentor Harvey Fuqua na het uiteenvallen van hun doowopgroep The Moonglows naar Detroit toog om een contract te tekenen bij Anna Records, het labeltje van Anna en haar zuster Gwen. Anna was de zus van Motown-baas Berry Gordy. Motown timmerde lokaal al flink aan de weg en Marvins carrière kreeg een nieuwe wending toen Anna Records opging in Motown.

In 1963 trouwden Marvin en Anna. Voor de beginnende Marvin was het huwelijk strategisch. Via Anna hoopte Marvin rekenen op een voorkeursbehandeling van Berry Gordy. “Trouwen met een koningin maakt me misschien geen koning, maar ik maak tenminste kans om prins te worden.”

Maar Marvin koesterde wel degelijk oprechte romantische gevoelens voor Anna. Het paar verschilde 17 jaar in leeftijd. Marvin was begin 20, Anna was eind 30. De veel oudere en verfijnde Anna voedde de groene straatjongen op, nam zijn eenzaamheid weg, geloofde in zijn talent, stimuleerde hem en hielp hem zijn gebrek aan zelfvertrouwen overwinnen. Pride and Joy, een van Marvins grootste hits, schreef hij speciaal voor Anna.

De relatie tussen Marvin en Anna was vanaf het begin stormachtig. Zowel Marvin als Anna ging vreemd en er waren felle, gewelddadige ruzies. Toen de jaren zeventig aanbraken, was het liefdesvuur gedoofd. De enige reden waarom Marvin bij Anna bleef, was omdat zij zijn sleutel tot Motown was. De laatste nagel in de doodkist van het huwelijk was de verhouding die de 33-jarige Marvin in 1973 begon met de 16-jarige Janis Hunter. Het duurde niet lang voordat Marvin en Janis gingen samenwonen en er kinderen kwamen. Dat ervoer Anna als een dolksteek in haar hart en rug.

Mannelijkheid

Begin 1975 vroeg Anna de echtscheiding aan. Marvin vatte dit op als een uitdaging van zijn mannelijkheid. Marvin weigerde Anna geld te betalen en ontketende daarmee een oorlog met zijn echtgenote. Tijdens het huwelijk handelde Anna de zaken en financiën af in plaats van de chaotische Marvin, bovendien was zij de zus van Motown-baas Berry Gordy, dus Marvin was zich maar al te goed bewust van het feit dat Anna hem in de tang had. Anna en Berry hadden hem gemaakt en zij konden hem ook breken. Marvin was als de dood voor Anna, maar probeerde haar van het tegendeel te overtuigen door zich groot en stoer te gedragen. “Ik wist dat ze in staat was elke cent die ik had af te pakken, maar uit trots hield ik me sterk.”

Marvin was achterdochtig dat Berry Gordy en Motown de kant van Anna kozen. Onterecht, zegt Marvins advocaat Curtis Shaw. “Motown behandelde hem als een prins. Ze wilden niets liever dan dat zijn succes voortduurde. Waarom zouden ze een van hun beste verdieners tegenwerken? Maar Marvin wist zeker dat Berry de pik op hem had, ook al hield Berry zich geheel buiten de scheiding.”

Financiële problemen

Marvin raakte dieper en dieper in de problemen. Ondanks uiterst lucratieve miljoenencontracten met Motown had Marvin miljoenenschulden. Hij betaalde Anna geen alimentatie, hij had een gigantische belastingschuld, hij had her en der verlieslijdende investeringen, diverse dure huizen, studio, een extravagante levensstijl en niet in de laatste plaats een geldverslindende cokeconsumptie. Zijn voormalige manager Stephen Hill en enkele bandleden hadden hem voor de rechter gedaagd wegens achterstallige loonbetalingen. Een van zijn huizen werd geveild. Omdat Marvin alle eisen van Anna negeerde werd het juridische gevecht steeds feller en de scheiding dreigde hem te ruïneren. Inmiddels stond zijn relatie met Janis ook al op springen. Maar Marvin liet zich niet kennen. Om aan geld te komen en uit handen te blijven van iedereen die geld van hem eiste toerde Marvin zich in slag in de rondte.

Raadsman Curtis Shaw werd steeds wanhopiger. Tot hij met een lumineus idee kwam: betaal haar met muziek! “Anna was bereid tot een schikking van 1 miljoen dollar. Marvin had zo veel geld niet, dus ik stelde haar voor om 600.000 dollar te betalen. Omdat zelfs dat bedrag al een probleem was, suggereerde ik dat ze het voorschot zou krijgen op Marvins volgende album – 305.000 dollar – en dan nog eens 295.000 dollar van de opbrengst van dat album. Anna vond het een goed idee, ik wist Marvin over te halen, de rechter schreef het bevel en dat was dat.” In maart 1977 was de scheiding een feit.

Zuivering

Nog steeds wilde de even koppige als luie Marvin zich niet laten kennen. “Eerst wilde ik een vluggertje maken. Niets zwaars, zelfs niet goed. Waarom zou ik me druk maken als Anna toch alle centen opstreek? Maar hoe langer ik erover nadacht, hoe meer het idee me begon te fascineren. Bovendien was ik mijn publiek mijn beste kunnen verschuldigd. Uiteindelijk maakte ik de plaat met een diepe passie. Het werd een obsessie. Ik moest mezelf bevrijden van Anna. Al die getuigenverklaringen en hoorzittingen, al die beschuldigingen en leugens – ik wist dat ik zou ontploffen als ik al die rotzooi niet uit me kreeg. Dus ik zong en zong tot ik mezelf had gezuiverd van alles dat ik had doorgemaakt.”

Sarcasme

Het sarcasme druipt af van de titel Here, My Dear. Ook in het gelijknamige openingsnummer loopt Marvin over van bijtende spot, te beginnen bij het ouderwetse doowopnummer dat zijn stem ondersteunt. “I guess I'd have to say this album is
dedicated to you/Although perhaps you may not be happy/This is what you want/So I conceded/I hope it makes you happy/There's a lot of truth in it, baby” Vervolgens beschuldigt Marvin Anna ervan hem te chanteren door hun zoon Marvin III bij hem weg te houden, een verwijt dat Marvin vaker maakt op het album.

Het terugkerende thema op Here, My Dear is When Did You Stop Loving Me, When Did I Stop Loving You. Marvin blijft verwijten afvuren op Anna. Hij vraagt Anna hoe ze 1 miljoen van hem kan eisen en hoe ze een straatverbod tegen hem kan laten uitvaardigen, als ze ooit van hem heeft gehouden.

Is That Enough is in dezelfde geest. Marvin vraagt zich hardop af hoe ver Anna wil gaan. Ze wil hem kaalplukken om haar luxe leventje te kunnen volhouden, moppert Marvin: “You got a flair for style/And stylin’ all the while/What could I do?/The judge said she got to keep on livin’ the way she’s accustomed to”

Marvin zingt opvallend openhartig over zijn cokegebruik en hoerenloperij op Time to Get it Together, waarop hij inziet dat hij zelfdestructief bezig is en belooft zijn leven te beteren. Wat hij overigens nooit deed, sterker nog, na de scheiding ging het snel bergafwaarts met hem.

Na alle verwijten aan Anna, haalt Marvin goede herinneringen aan haar op Anna’s Song. Het nummer begint met wrange keyboards, die de pijn van het verraad aan elkaar en alles wat Anna en Marvin gedeeld hebben accentueren. Marvins stem zit voorin de mix, wat een indringend effect geeft. Marvin zingt hoe hij en Anna met elkaar vreeën, hoeveel Anna van zijn muziek hield, hoe ze samen luisterden naar hun spelende kinderen. Dan wordt het Marvin te veel en schreeuwt hij gekweld: “Annaaaaa!!! Annaaaaaaa!!!”

Toenadering

Maar een scheiding is een emotionele rollercoaster, dus na alle beschuldigingen bevat Here, My Dear ook toenaderingspogingen. Alsof Marvin de deur op een kier zet voor Anna, fantaseert hij op A Funky Space Reincarnation hoe hij haar in de verre toekomst tegenkomt op een feestje. Samen roken ze een joint van Venus en vrijen ze in een ruimteschip.

De ogenschijnlijke lijmpoging wordt direct weer afgekapt op You Can Leave, But It’s Going to Cost You, de woorden die Anna uitsprak toen Marvin in het huis van haar zus Gwen haar mededeelde dat hij haar voorgoed verliet voor Janis. “That young girl is gonna cost you”. En om Anna nog even jaloers te maken sluit Marvin het album af met Falling in Love Again, wat natuurlijk slaat op zijn relatie met Janis.

Monopoly

De hoes van Here, My Dear is een illustratie van een Romeins standbeeld van Marvin. Achter hem staat het standbeeld De Kus van Rodin en de woorden ‘love and marriage’. Op de achterkant van de hoes staat de stad en het Rodin-beeld in brand. Vlammen slaan uit het kruis van de man, vermoedelijk symbolisch voor Marvins seksuele onzekerheid. Naast het beeld staan de woorden ‘pain and divorce’. De binnenhoes bestaat uit een Monopolyspel met in het midden het woord ‘judgment’. Een mannenhand reikt een plaat aan een vrouwenhand aan. De man heeft alleen een piano en opnameapparatuur, de vrouw heeft geld, een huis, een auto en een diamanten ring.

Toen Marvin na 3 maanden Here, My Dear voltooid had, wilde hij dat Anna het album zou horen. “Hij vroeg mij om het voor haar te draaien”, zegt engineer Art Stewart. “Ze luisterde ernaar in de studio. Marvin was al die tijd boven op zolder en kwam niet naar beneden. Anna zat daar en luisterde, zei niets en ging weg.”

In december 1978, pas een jaar na de voltooiing, werd Here, My Dear uitgebracht. Marvin zegt dat hij het album niet durfde uit te brengen, maar volgens Mark Gaillard, de halfbroer van Janis, wilde Motown Here, My Dear niet releasen omdat de naam Gordy door het slijk gehaald werd.

Inbreuk op privacy

Na de release van Here, My Dear berichtte het blad People dat Anna Marvin wilde aanklagen voor 5 miljoen dollar wegens inbreuk op haar privacy. “Ik denk dat hij het expres deed, voor het plezier om mij gekwetst te zien”, aldus het lijdend voorwerp. “In liefde en oorlog is alles geoorloofd”, verdedigde Marvin zich. De rechtszaak is er nooit gekomen, wellicht wilde Anna de eer aan zichzelf houden.

De critici en het publiek waren in ieder geval niet te spreken over Here, My Dear. Het album zou een muzikale soap en pretentieuze, banale pulp zijn. Een plaat die is gemaakt om een echtscheiding te financieren kan niet goed zijn, was de teneur. De consument liet het ook afweten. Het album kwam niet hoger dan nummer 26 in de hitlijsten, stukken lager dan de nummers 2 en 4 die respectievelijk Let’s Get It On en I Want You haalden.

Doodzonde, want Here, My Dear is juist een van de beste werken uit het imposante oeuvre van Marvin Gaye. Het concept is alleen al briljant; om een album te wijden aan het meest intieme, persoonlijke, fundamentele en pijnlijke facet van je leven, en dat op zo’n openhartige manier, getuigt van grote moed. De uitwerking is uitmuntend. Marvin Gaye schreef zijn beste teksten voor Here, My Dear. Hij is direct, onverbloemd, gekwetst, rancuneus maar intelligent en nooit banaal. Muzikaal laat Here, My Dear evenmin een steek vallen. Het album wisselt funk af met bitterzoete ballads, en de arrangementen zijn gelaagd en ingenieus. Here, My Dear zakt op geen moment in, maar blijft van begin tot eind fascineren.

“Jesus says time will heal all wounds”, zegt Marvin op Time to get it Together. Zo kon het gebeuren dat Anna door de jaren heen Here, My Dear toch is gaan waarderen. Twintig jaar later gaf ze toe: “Als ik er naar luister ga ik er meer en meer van houden.”