Raphael Saadiq legt zijn ziel bloot

Raphael Saadiq verloor in zijn jeugd drie broers en een zus. Lang meed hij hun verlies in zijn muziek, maar op zijn nieuwe album Jimmy Lee, vernoemd naar zijn broer die overleed aan een overdosis heroïne, confronteert de soulzanger zijn demonen.

Lees ook:

• Interview Raphael Saadiq: Terug naar Motown

Zeven jaar was kleine Charlie Ray nog maar toen hij zijn broer Alvie begroef. Alvie werd vermoord. In de jaren die volgden pleegde zijn andere broer Desmond, die worstelde met een drugsverslaving, zelfmoord, overleed broer Jimmy aan een overdosis en was zus Sarah verongelukt toen ze van haar oprit reed, in een politieachtervolging terechtkwam en werd aangereden.

Hij droeg een zware last op zijn schouders, maar Charlie, beter bekend als Raphael Saadiq, besloot dat zijn muziek daar geen uitlaatklep voor was. Hij wilde er niet mee te koop lopen, verklaarde hij ooit in een interview.

Met de jaren is hij kennelijk tot een ander inzicht gekomen. Jimmy Lee, zijn eerste album in acht jaar, is zonder meer de persoonlijkste en donkerste plaat die de 53-jarige Saadiq in zijn meer dan drie decennia omspannende carrière heeft gemaakt. De plaat heeft als conceptalbum een losse opzet en is all over the place, verwarrend als de emotionele achtbaan van een rouwproces waarin verdriet, woede en ontgoocheling vechten om een plaats. Hoewel Saadiq al een paar jaar geleden Abraham zag, is hij begiftigd met de stem van een pre-adolescente koorknaap. Die klare stem van de doorgaans coole Raphael Saadiq klinkt nu gekweld.

"Verschillende mensen met een verslaafde moeder of vader hebben me al bedankt"

Opvallend monter legt Saadiq in een telefoongesprek vanuit Londen uit waarom hij van gedachten veranderde: “Ik denk dat ik er nu pas klaar voor was. Ik ben er altijd open over geweest, wilde er wel over praten, maar er niet over zingen. Het kan een slecht album opleveren, een domper. Maar volgens mij ben ik erin geslaagd om er een hoopvolle plaat van te maken. Verschillende mensen met een verslaafde moeder of vader hebben me al bedankt.”

Verslaving

“Mijn broer Jimmy was al vanaf zijn twaalfde aan de heroïne”, vervolgt Saadiq, die opgroeide in een samengesteld gezin van liefst veertien kinderen. “Hij was al het huis uit toen ik klein was, woonde overal en nergens, zat regelmatig in de gevangenis. Ik heb nooit de kans gehad om met hem te praten over zijn verslaving. Toen ik ouder was ging ik er meer over nadenken. Ik kreeg vrienden die met een zilveren lepel in de mond waren geboren, maar ook aan de drugs zaten. Ik begon te schrijven over de kwetsbaarheden waar je in het leven mee te maken krijgt, volwassen worden, de keuzes die je maakt. De gevolgen van verkeerde beslissingen pakken voor iedereen anders uit. Sommige mensen verslaan de drugs, maar meestal winnen de drugs. Ik besloot hier over te schrijven, en de liedjes kwamen op verschillende momenten tot me. Op een gegeven moment had ik een stuk of zes songs over vergelijkbare onderwerpen. Toen besloot ik daar helemaal voor te gaan en het album naar Jimmy Lee te vernoemen.”

Black Messiah van D'Angelo is geen meesterwerk

D’Angelo is deze week het koffieautomaatgesprek nu hij eindelijk zijn langverwachte derde studioalbum uitbracht. Bijna vijftien jaar had hij nodig om met een opvolger van zijn meesterstuk Voodoo te komen. Het regent superlatieven, maar misschien willen de recensenten iets te graag een nieuw meesterwerk horen in Black Messiah.

D’Angelo trapt als vanouds af met het broeierige Ain’t That Easy, om de luisteraar vervolgens te overrompelen met het ronkende 1000 Deaths. Maar als we na het rijk geschakeerde Sugah Daddy in het hart van het album zijn aangekomen, doemen valkuilen op. Het probleem met Black Messiah is namelijk dat er per saldo te weinig echt goede songs op staan. Dat is an sich niet erg, als er genoeg goede ideeën, spanning en avontuur tegenover staan. Op Voodoo leek het alsof maandenlang jammen in een zweterige juke joint een schat aan fantastische muziek had opgeleverd, waar D’Angelo uit de losse pols wat orde en structuur in had aangebracht. Voodoo was een wonder van spontaniteit, onder het juiste gesternte geboren, en kon meanderen zonder een seconde te vervelen. Black Messiah bevat veel onuitgewerkte ideeën, is langdradig, repetitief en heeft weinig zuurstof. Wel brengt D’Angelo het album tot een goed einde met het stijlvolle Another Life.

Het maken van een waardige opvolger van Voodoo is een worsteling waar D’Angelo nog niet bovenop is gekomen. Misschien wilde hij te graag een nieuwe klassieker maken. Toch laat hij horen, op de briljante momenten die Black Messiah zeker heeft, dat hij nog steeds een klasse apart is in de hedendaagse soul.



Dit artikel verscheen eerder in popmagazine Heaven