Gary Bartz: ‘Jazz is een scheldwoord’

Gary Bartz (links) en ik, 8 november 2025.

 

Jazzveteraan - excusez le mot - Gary Bartz speelde met grootheden als Miles Davis, Art Blakey en Charles Mingus. De saxofonist is nog steeds niet kapot te krijgen en vierde onlangs zijn 85ste verjaardag met een nieuw album. In november komt hij voor twee optredens naar Nederland.

Lees ook:

• Miles Davis' Agharta & Pangaea: Out with a Bang
• On The Corner: de meest gehate jazzplaat aller tijden wordt 50
• Charles Lloyd: Spiritual Man

Om met de deur in huis te vallen: Gary Bartz heeft een broertje dood aan jazz. Niet aan de muziek natuurlijk, maar aan het woord. “Jazz is van oorsprong een scheldwoord. Deze grootse muziek verdient het niet om een scheldwoord als naam te hebben”, legt de eigenzinnige muzikant uit, via een videoverbinding vanuit zijn huiskamer in Emeryville bij Oakland, Californië. Met zijn lange krulhaar in een paardenstaart op zijn rug en een donker shirt, kleedt de muzikant zich thuis eenvoudiger dan de picobello pakken die hij op het podium draagt. “Jazz betekende zoveel als ‘pussy’, neuken. Het werd populair in de sekshuizen van New Orleans, dus jazz was bordeelmuziek. ‘Ik ga naar de jazzclub voor jazz’, hield dus in dat je naar de hoeren ging. Het is een negatief woord dat ik niet accepteer, nooit. Het is net zoiets als het woord ‘nigger’. Max Roach ging zelfs met je op de vuist. Ik noem het gewoon muziek.”

Vraag aan professor Bartz dus nooit of hij je wil leren hoe je jazz speelt, als je student bent aan het Oberlin College & Conservatory in Ohio, een van de oudste gemengde universiteiten in de VS met een lange historie van activisme. “Dan zeg ik: ik weet niet wat jazz is, maar ik kan je wel saxofoon leren spelen, en hoe je muziek en solo’s componeert en akkoorden speelt. Jazz is een woord en ik speel geen woorden, ik speel muziek.”

Eddie Chacon: Carrière 2.0

Eddie Chacon (Foto: DeMarquies McDaniels)

Als één helft van Charles & Eddie scoorde Eddie Chacon (61) in de jaren 90 een wereldhit met Would I Lie To You? Nadat Charles Pettigrew overleed, maakte hij twintig jaar geen muziek. Chacon vond zichzelf opnieuw uit en met zijn derde soloalbum Lay Low staat zijn ‘carrière 2.0’ definitief op de rails. ‘Ik was mijn vangnet kwijt.’

Terwijl natuurbranden wild om zich heen grijpen en grote delen van Los Angeles in de as leggen, zit Eddie Chacon hoog en droog in zijn appartement in downtown LA. Door de panoramaramen die rondom strekken over de gehele hoogte en breedte, heeft hij een fenomenaal uitzicht op wolkenkrabbers en de Californische metropool. Dit soort woningen zie je alleen in films. “Ik kan de Hollywood-letters en het Griffith-observatorium zien”, zegt Chacon terwijl hij rondloopt en de omgeving laat zien via Zoom. “Dit is een van de weinige momenten dat het hier goed toeven is. Het heeft een kunstmatige atmosfeer als een kantoorgebouw, alle lucht gaat door een filterinstallatie, de ramen kunnen niet open. Normaal mis je dat wel, maar met de branden is het een zegen.”

Wie in de stad zelf het geluk heeft niet getroffen te zijn door de natuurramp, kent vaak iemand die wel gedupeerd is, vertelt Chacon. “Mijn muziekpartner John Carroll Kirby heeft zijn huis verloren. Een prachtige plek in het bos van Altadena. Dat hele gebied is weggevaagd. Ik was er een paar weken geleden nog voor een etentje. Hij had net een studio gebouwd achter zijn huis. Hij woonde er nog geen half jaar met zijn vriendin. Het was zo mooi geworden.”

De lange donkere manen waarmee Chacon begin jaren 90 wereldfaam verwierf met het duo Charles & Eddie, zijn afgeknipt. Chacon is nu een gesoigneerde, grijzende zestiger met een korte coupe en een baardje. De muziek die hij sinds zijn comeback maakt heeft al net zo’n gedaanteverandering ondergaan. Would I Lie To You? was eerlijk gezegd een nogal slijmerig popliedje, maar wie de moeite nam verder te kijken ontdekte dat Duophonic (1992) een sterk en ambachtelijk neo soul-album was. In 2020 maakte Eddie zijn solodebuut met Pleasure, Joy and Happiness, gevolgd door Sundown in 2023 en eind januari verscheen zijn derde album Lay Low. Samen met toetsenist en producer John Carroll Kirby vond Chacon zichzelf als artiest opnieuw uit met vervreemdende, melancholische, introspectieve, psychedelische soul, die hij zelf ‘broken meditation’ noemt. Het besmette mij via een algoritme en schakelde als een sluipmoordenaar mijn immuunsysteem uit.